Inna nazwa: lipa wielkolistna

Lipa szerokolistna jest gatunkiem drzewa, które należy do rodziny ślazowatych. Występuje wEuropie i w Turcji. W Polsce występuje głównie na południu i jest rzadsza od lipy drobnolistnej.

Drzewo to jest megafanerofitem. Siedliskiem tej lipy są lasy liściaste i zarośla. Występuje głównie na niżu i w niższych położeniach górskich (naturalny zasięg do 800 m n.p.m., wyżej niż lipa drobnolistna). Wymaga gleb żyznych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All.Tilio-platyphylli-Acerion pseudoplatani i Ass. Aceri platanoidis-Tiletum platyphylli.

Pokrój

Duże drzewo liściaste, osiągające wysokość do 40 m. Korona jest gęsta i rozłożysta. Szerokość pnia może dochodzić nawet do 5 m, a obwód do 16 m. Drzewo długowieczne ? może żyć nawet 1000 lat. Gałązki roczne często są owłosione. Kora szarobrązowa, mniej popękana, niż u lipy drobnolistnej.

Kwiaty

Kwiaty lipy szerokolistnej wyrastają pojedynczo lub pęczkami po 2-5, są zwisające. Mają dość długą szypułkę i w dolnej części podługowatąpodsadkę. Całe kwiaty mają jasnożółtą barwę i wydzielają intensywny, przyjemny zapach. Ich pręciki są zbliżone wielkością do płatków korony. Kwiaty mają miodniki i są owadopylne. Podczas kwitnienia są odwiedzane przez ogromne ilości pszczół. Kwiaty są dużo większe niż u lipy drobnolistnej. Kwitnie od czerwca do lipca ? dwa tygodnie wcześniej, niż lipa drobnolistna.

Liście

Ulistnienie skrętoległe. Duże liście (7-12 cm długości), wyraźnie większe niż u lipy drobnolistnej, sercowato jajowate, z obu stron zielone, u nasady nieco niesymetryczne. Wierzchołek spiczasty, brzegi blaszki liściowej piłkowany. Spodnia strona liści, a czasami także górna miękko, delikatnie owłosione. Na spodniej stronie kątach bocznych nerwów występują kępki białych włosków.

Owoc

Orzech, filcowato owłosiony z 5 żeberkami, z silnie zdrewniałą łupiną i ze skrzydełkiem (pochodzącym z podsadki kwiatu). Roślina wiatrosiewna.

Zastosowanie

Z drewna wypala się węgiel drzewny stosowany w lecznictwie.

Lipa szerokolistna jest rośliną miododajną.

Wykorzystuje się ją do wytwarzania preparatów kosmetycznych.

Jej miękkie drewno ma zastosowanie w rzeźbiarstwie i jest przydatne na wyroby tokarskie. Z drewna lipowego wykonano np. ołtarz Wita Stwosza i liczne rzeźby w kościołach. Wykonuje się z niego okleiny, zapałki, przyrządy kreślarskie, zabawki, modele i formy odlewniczne. Nie nadaje się w budownictwie na elementy zewnętrzne.

Z jej łyka wytwarza się plecionki i maty.

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski: kwiaty wraz z podsadkami(Flos Tilia). Mają takie same własności lecznicze, jak kwiaty lipy drobnolistnej. Kwiatostan zawiera ponad 20 flawonoidów, fitosterole, terpeny, garbniki, pektyny, olejek eteryczny, kwasy organiczne, sole mineralne, witaminę C i PP.

Zbiór i suszenie: kwiaty zbiera się ręcznie, przy bezdeszczowej pogodzie i suszy w miejscu przewiewnym i zacienionym, w temperaturze do 35 °C. Należy je zbierać z drzew oddalonych od głównych dróg i nierosnących na intensywnie opryskiwanych polach. Nie należy zbierać kwiatów lipy srebrzystej, której liście są srebrzyste na dolnej powierzchni.

Działanie: napotne, osłaniające, przeciwskurczowe, moczopędne. Napar z kwiatów lipy stosuje się przede wszystkim w stanachgorączkowych w niektórych chorobach zakaźnych: w anginie, grypie, przy zapaleniu gardła i oskrzeli, oraz w tzw. przeziębieniach, jako środek napotny. Czasami jest stosowana również jako środek moczopędny, uspokajający i poprawiający apetyt.

Roślina ozdobna

Lipa szerokolistna jest często sadzona w parkach, a także przy domach, drogach i alejach. Jest odporna na mróz. Szkodzą jej duże zanieczyszczenia powietrza.

Sztuka kulinarna

Z kwiatostanów lipy można przyrządzać wartościową herbatę, z nasion można otrzymywać bardzo dobry olej jadalny, jednak szybko jełczejący.