Ciecierzyca pospolita to gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z zachodniej Azji. Nie rośnie dziko, jest wyłącznie rośliną uprawną.
Ciecierzyca pospolita
Inna nazwa: portulaka warzywna
Portulaka pospolita to gatunek rośliny jednorocznej z rodziny portulakowatych. Pochodzi z Europy (Grecja) i Azji (Chiny i Himalaje). Znana była już w starożytnym Egipcie. W polskiej florze jest archeofitem, dość rzadko występuje na siedliskach naturalnych jako efemerofit. Roślina uprawna.
Występuje na polach uprawnych, przydrożach. Roślina miejsc suchych, często rośnie na piaskach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku Eragrostion.
Sposób uprawy: najlepsze do uprawy są gleby żyzne i słoneczne miejsca. Nasiona wysiewa się od maja do końca lipca w rzędy odległe o 25-30 cm. Zbiera się łodygi wraz z liśćmi w miesiącach czerwiec ? wrzesień.
Podgatunki portulaki warzywnej:
Portulaka pospolita
Inna nazwa: trzmielina zwyczajna
Trzmielina pospolita to gatunek krzewu należący do rodziny dławiszowatych (Celastraceae). Występuje w Europie i Azji, w Polsce jest dość pospolity na całym obszarze.
Roślina wieloletnia, nanofanerofit. Kwitnie w maju, zapylana jest przez muchówki.
Siedlisko: Lasy i zarośla na całym niżu i w niższych położeniach górskich.
Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Querco-Fagetaea, Cl. Rhamno-Prunetea.
Roślina silnie trująca: wszystkie części rośliny, ale przede wszystkim owoce zawierają glikozydy: ewobiozyd, ewomonozyd i ewonozyd. Zatrucie trzmieliną zwyczajną powoduje osłabienie, wymioty, biegunkę, dreszcze, konwulsje, zaburzenia w pracy serca, paraliż, a w końcu śmierć. Za śmiertelną dla dorosłego człowieka dawkę uważa się 35 owoców.
Liczba chromosomów 2n= 64.
Z korzeni otrzymuje się gutaperkę.
Czasami jest uprawiana jako roślina ozdobna.
Trzmielina pospolita
Kruszyna pospolita to gatunek krzewu należący do rodziny szakłakowatych (Rhamnaceae). W Polsce występuje pospolicie na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Inne nazwy: szakłak kruszyna, troszczyna, wilczyna. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy.
Gatunek występuje na obszarze od północno-zachodniej Afryki (północna część Maroka, Algierii i Tunezji), poprzez całą Europę, Azję Mniejszą, północną część Syrii, Iraku, Iranu po północną i środkową Azję (Kazachstan, Sinciang). Gatunek zawleczony i inwazyjny w Stanach Zjednoczonych (w szeregu stanach uznany za chwast) oraz w Kanadzie. W Polsce roślina pospolita na niemal całym obszarze, rzadsza jedynie w rejonie Podhala i w wyższych partiach gór. Najwyższe stanowisko podawane jest z Bieszczad Zachodnich z wysokości 870 m n.p.m.
Jest to roślina trująca. Owoce zjedzone w większych ilościach powodują u ludzi wymioty i silną biegunkę. Preparaty ziołowe z kory ze względu na uboczne działanie (powodują przekrwienie miednicy małej), nie mogą być stosowane przez kobiety w ciąży, podczas miesiączki, po operacji, przy hemoroidach, w stanach zapalnych narządów jamy brzusznej.
Roślina objęta częściową ochroną gatunkową w Polsce. Ochrona ma na celu zabezpieczenie zasobów gatunku wobec intensywnego pozyskiwania kory kruszyny do celów leczniczych.
Nanofanerofit. Występuje w podszycie rozmaitych zbiorowisk leśnych od suchych borów iglastych, poprzez różne lasy mieszane i liściaste, do bagiennych olsów. Rośnie także na torfowiskach i mokrych łąkach. Na niektórych siedliskach (np. w acydofilnym lesie brzozowo-dębowym rośnie często bardzo licznie. Preferuje miejsca wilgotne i kwaśne, choć spotykana jest na glebach o różnym odczynie od pH 3,5 do pH 8,0. Dobrze znosi ocienienie. Przedprątne kwiaty kwitną od maja do września. Zapylana jest przez owady (lub jest samopylna). Roślina miododajna. Owoce dla ludzi niesmaczne i trujące, jednak stanowią przysmak wielu ptaków. Roślina jest przejściowym żywicielem rdzy owsa.
Polska nazwa zwyczajowa pochodzi od kruchych, podatnych na złamanie gałęzi. Dawniej krzew nazywano kruszyną lub w związku z zaliczaniem do rodzaju szakłak ? „szakłakiem kruszyną” (Rhamnus frangula L.).
Dawniej stosowano korę z kruszyny do wyrobu węgla do prochu strzelniczego.
Owoce barwią wełnę na żółtozielono lub fioletowo, kora na żółtobrunatno.
Surowiec zielarski: kora (Cortex frangulae) zawiera glikozydy antrachinowe (m.in. frangulinę), flawonoidy, garbniki, saponiny. Wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych, sporządza się z niej odwary.
Zbiór i suszenie: zbiera się wiosną, przed rozwojem liści, łuszczy korę, suszy, a następnie wygrzewa w temperaturze 100 stopni Celsjusza przez godzinę (lub przechowuje przez rok). Świeża kora ma bowiem własności wymiotne.
Działanie: przeczyszczające i pobudzające perystaltykę jelit. Stosowana przy przewlekłych zaparciach.
Kruszyna jest uprawiana czasami w parkach.
Kruszyna pospolita
Inne nazwy: czerwona jagoda, koziomka
Poziomka pospolita to gatunek rośliny z rodziny różowatych. Rośnie dziko w całej Europie a także w Azji i Ameryce Północnej. W Polsce jest pospolity na całym obszarze. Jest uprawiany w wielu krajach świata, również w Polsce.
Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: lasy, słoneczne brzegi lasów, polany, przydroża. Preferuje gleby wilgotne, żyzne i gliniaste. W górach występuje do piętra kosówki (w Tatrach do 1710 m n.p.m.). W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku zespołów (All.) Epilobietea angustifolii. Kwitnie w maju i czerwcu, kwiaty są zapylane przez owady.
Tworzy mieszańce z poziomką twardawą (F. x hagenbachiana Lang et Koch) oraz poziomką wysoką.
W uprawie liczne odmiany uprawne, m.in. tzw. poziomka Regina (Fragaria vesca 'Regina’).
Występuje w wielu podgatunkach.
Poziomka pospolita
Dymnica pospolita to gatunek rośliny należący do rodziny makowatych. Występuje w stanie dzikim w całej Europie z wyjątkiem dalekiej północy. W Polsce na całym obszarze. Archeofit.
Roślina jednoroczna. Kwitnie od kwietnia do października, zapylana jest przez błonkówki. Nasiona roznoszone są przez mrówki (myrmekochoria). Zaraz po dojrzeniu nasiona kiełkują słabo, po przezimowaniu w glebie mają znacznie większą zdolność kiełkowania. Kiełkują przez cały rok, przez co roślina jest uciążliwym chwastem polnym. Siedlisko: wysypiska, pola, winnice, ogrody, gdzie występuje jako chwast. Preferuje gleby gliniaste lub piaszczyste, suche, zasadowe (roślina wskaźnikowa gleb zasadowych). Występuje od niżu po pogórze. W wyższych położeniach porasta tylko południowe stoki. Roślina ruderalna. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Veronico-Fumarietum.
Jest to roślina trująca. Leczenie jej preparatami tylko pod kontrolą lekarza. Wyższe dawki mogą zaburzać pracę serca i wątroby oraz porażać mięśnie gładkie.
Zbiór i suszenie: zbiera się nadziemne pędy podczas ich kwitnienia, suszy w zacienionym i przewiewnym miejscu.
Działanie: żółciopędne, moczopędne, rozkurczające mięśnie gładkie. Ma zastosowanie przy chorobach pęcherzyka żółciowego, odwary i herbatki stosuje się przeciw chorobom skórnym.
Dymnica pospolita