Archiwa tagu: ogrodowy

Fiołek ogrodowy

Fiołek ogrodowy (Viola ×wittrockiana Gams) jest gatunkiem rośliny dwuletniej z rodziny fiołkowatych. Roślina ta jest mieszańcem, tj. powstała w wyniku skrzyżowania trzech dzikich gatunków fiołka: trójbarwnego, żółtego oraz ałtajskiego. W Polsce fiołek jest bardzo często uprawiany jako roślina ozdobna. Zdarza się, iż przejściowo dziczeje (efemerofit).

Fiołek ogrodowy jest rośliną o wysokości do 25 cm. Łodygi pokładają się lub są wzniesione, mięsiste i czterograniaste. Dolne liście są jajowatosercowate, zaś górne są podłużnie lancetowate. Kwiaty tej rośliny są niemal we wszystkich kolorach. Jest to jeden z nielicznych gatunków roślin, u których można spotkać bardzo ciemne kwiaty (prawie czarne). Kwiaty fiołka są duże (o średnicy do 12 cm). Wyrastają one pojedynczo na długich szypułkach z kątów liści. Kielich jest pięciodziałkowy. Roślina ma koronę o pięciu wolnych płatkach. Boczne płatki skierowane są do góry. Nakrywają one brzegi płatków górnych. Jeden słupek posiada główkowate i owłosione znamienie.

Fiołek ogrodowy jest rośliną ozdobną, która jest uprawiana w ogromnej liczbie odmian. Głównie wykorzystywany jest do obsadzania rabat, skrzynek balkonowych oraz okien. Jest on uprawiany na kwiaty cięte.

W ziołolecznictwie napar z ziela bratka (dokładnie fiołka trójbarwnego) wykorzystuje się przy wspomaganiu leczenia przewlekłych schorzeń układu moczowego, chorób skóry na tle zaburzeń przemiany materii (trądzik, wysypki i egzemy).

Nasiona tej rośliny są wysiewane w końcu czerwca albo na początku lipca, następnie pikuje się je do rozsadnika. Na początku września albo na wiosnę następnego roku wysadza się ją na stałe miejsce. Sadzonki są raczej mrozoodporne, choć dobrze jest okryć je na zimę gałązkami drzew iglastych. Bratek nie ma specjalnych wymagań co do gleby. Rośnie najlepiej na stanowisku słonecznym albo półcienistym. Kwitnie od kwietnia do końca czerwca. Należy roślinę tę usunąć po przekwitnięciu należy.

Inne nazwy: bratek ogrodowy, bratek 

Fiołek ogrodowy

Fiołek ogrodowy

Orlik mieszańcowy

Inna nazwa: orlik ogrodowy

Orlik mieszańcowy jest gatunkiem rośliny, który należy do rodziny jaskrowatych.

Mieszaniec orlika pospolitego z innymi gatunkami orlików.

Jest byliną.

Zakwita w drugim roku po wysianiu nasion.

Kwitnie w maju-czerwcu.

Łatwo krzyżuje się z innymi gatunkami orlików, z reguły też samorzutnie nasiewa się, stąd też w ogrodzie po pewnym czasie powstają różnokolorowe mieszańce.

Nasiona nie zachowują cech odmiany macierzystej.

Uprawa

Orlik mieszańcowy jest łatwy w uprawie.

Nie ma specjalnych wymagań co do gleby.

Najintensywniej kwitnie na stanowisku słonecznym, ale może też rosnąć w półcieniu.

Jest całkowicie mrozoodporny.

Uprawia się go głównie przez siew z nasion.

Nasiona wysiewa się w maju na rozsadniku.

Jeżeli chcemy otrzymać osobniki o tych samych cechach co odmiana, należy rozmnażać przez podział rozrośniętych kęp.

Łodyga

Wzniesiona, rozgałęziona, delikatnie owłosiona, o wysokości do 80 cm.

Kwiaty

Pojedynczo wyrastające na długich szypułkach z charakterystyczną, długą ostrogą.

Występują w bardzo szerokiej gamie barw: od białej poprzez żółtą, różową i czerwoną do fioletowej.

Wyróżnia się też grupę odmian stellata nie posiadających ostrogi oraz grupę odmian pleno o kwiatach pełnych.

Liście

Liście tej rośliny są złożone, trójlistkowe, jasnozielone i drobne.

Zastosowanie

Rośliny ozdobne

Orlik mieszańcowy uprawiany jest głównie ze względu na ładne kwiaty.

Po przekwitnięciu staje się nieozdobny, dlatego też uprawia się go zazwyczaj w towarzystwie innych roślin.

Nadaje się do uprawy na rabatach oraz na kwiat cięty.

Orlik mieszańcowy

Orlik mieszańcowy

Goździk ogrodowy

Goździk ogrodowy jest gatunkiem rośliny jednorocznej lub dwuletniej, należącym do rodziny goździkowatych.

Pochodzi z południowej Europy (Dalmacja).

W Polsce nie występuje w stanie dzikim.

Uprawiany był już od czasów starożytnych.

Oprócz typowej formy gatunku uprawiane są liczne mieszańce z innymi gatunkami.

Uprawa

Goździk ogrodowy wymaga słonecznych stanowisk i gliniasto-piaszczystych gleb o stałej wilgotności.

Uprawiany jest przede wszystkim z nasion, czasami przez podział bryły korzeniowej.

W gruncie może być uprawiany jako roślina jednoroczna lub dwuletnia.

Przy uprawie jednorocznej nasiona wysiewa się do półciepłego inspektu w marcu i wysadza na stałe miejsce na początku maja w rozstawie 20-25 x 25-30 cm.

Przy uprawie dwuletniej nasiona wysiewa się do gruntu od maja do czerwca, siewki wymagają pikowania gdy mają 3-4 liście.

Do gruntu wysadza się pod koniec lipca lub z początkiem sierpnia.

Goździki ogrodowe zakwitają następnego roku.

Kultywary

W uprawie znajdują się liczne kultywary o różnych barwach.

Uprawne odmiany zazwyczaj posiadają pełne kwiaty w różnych kolorach, również wielobarwne.

Można wyróżnić:

1. Goździki nie powtarzające kwitnienia, m.in. odmiany:

  • Grenadin,
  • Malmaison.

2. Goździki powtarzające kwitnienie, np. odmiany:

  • Tige de Fer (zimotrwała),
  • Chabaud.

Pokrój

Goździk ogrodowy to roślina darniowa tworząca luźne kępki o wysokości 40-80 cm.

Cały pęd pokryty jest woskiem i ma sinozielony kolor.

Liście

Ulistnienie naprzeciwległe.

Liście lancetowate, całobrzegie, ostro zakończone, bez przylistków, o szerokości do 2-10 mm.

Są zrośnięte nasadami i podobnie jak łodyga pokryte woskiem.

Łodyga

Wzniesiona, rozgałęziająca się, sztywna i naga.

Tworzy kolanka, w których wyrastają liście.

W kolankach tych łatwo dochodzi do złamania łodygi.

Kwiaty

Na łodydze wyrasta jeden lub kilka tylko silnie i przyjemnie pachnących dużych kwiatów w kolorze białym, różowym, czerwonym i ich odcieniach.

Zielony lub fioletowo nabiegły, cylindryczny kielich składa się z 5 zrośniętych działek i jest 2-4 razy dłuższy od łusek podkielichowych.

Korona u typowego gatunku składa się z 5 czerwonych, ząbkowanych płatków, wewnątrz niej 1 słupek i 10 pręcików.

Kwiaty kwitną od czerwca do września.

Owoc

Torebka otwierająca się 4-ząbkami.

Nasiona tej rośliny są drobne i liczne.

Zastosowanie

Roślina ozdobna

Goździk ogrodowy uprawiany jest jako roślina ozdobna.

Zwykle uprawiany jest na kwiat cięty lub na rabatach.

W szklarniach uprawiany jest przez cały rok.

Goździk ogrodowy

Goździk ogrodowy

Lubczyk ogrodowy

Nazwy ludowe: lubiśnik lekarski, korzeń, łakotne ziele, mleczeń.

Lubczyk ogrodowy jest gatunkiem byliny należącym do rodziny selerowatych. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju lubczyk. Pochodzi z Afganistanu i Iranu, rozprzestrzenił się też gdzieniegdzie poza obszarem swojego rodzimego występowania. Jest uprawiany w wielu rejonach świata (również w Polsce), czasami (rzadko) dziczejący.

Łodyga

Wzniesiona, naga, prosta, delikatnie rowkowana, wewnątrz pusta o wysokości 0,5 ? 1,5 metra, słabo i tylko w górnej części rozgałęziona. Pod ziemią roślina posiada grube kłącze.

Kwiaty

Pięciokrotne, bladożółte, drobne, zebrane w wieloszypułkowe baldachy szczytowe. Kwitnie w lipcu i sierpniu.

Liście

Połyskujące, duże, ciemnozielone, podwójnie lub pojedynczo pierzaste, o listkach jajowatych lub wydłużonych, często ostro wcinanych.

Owoc

Podwójna rozłupnia, spłaszczona i wyraźnie żeberkowa.

Zastosowanie

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski: korzeń (Radix Levistici) zawiera przede wszystkim olejek lotny (terpeinol, estry, kwas octowy, kwas walerianowy), skrobię w dużych ilościach, cukry, żywice,kumarynę, kwasy organiczne, związki ftalidowe (pochodne kwasu ftalowego ? butyloftalidy), kumaryny i furanokumaryny (m.in. bergapten i psolaren), kwasy polifenolowe (m.in.kwas kawowy i chlorogenowy), fitosterole. Odwar korzenia lubczyku wykorzystywany jest w przypadku nieżytów dróg moczowych i niewydolności nerek. Przetwory z lubczyku łagodzą też bóle menstruacyjne i działają moczopędnie.

Zbiór i suszenie: surowiec zbiera się jesienią w drugim i trzecim roku wegetacji. Po oczyszczeniu kroi się podłużnie i suszy w temperaturze do 35 stopni.

Działanie: moczopędne, wiatropędne i wykrztuśne. Polecany w chorobach dróg moczowych oraz schorzeniach przebiegających ze zmniejszeniem wydalania moczu. W medycynie ludowej stosowany w nieżytach górnych dróg oddechowych jako środek wykrztuśny, jako lek pobudzający krwawienie miesiączkowe, a także zwiększający pobudliwość seksualną.

Roślina uprawna

Lubczyk ogrodowy od dawna był używany jako aromatyczna przyprawa u ludów południowo ? europejskich i hodowany w ogrodach starożytnej Grecji i Rzymie. Jego uprawę rozpowszechnili w średniowieczu benedyktyni, którzy uprawiali go w swoich ogrodach. Obecnie w Polsce jest często uprawiany w ogrodach lub na większą skalę w celach przemysłowych.

Sztuka kulinarna

Aktualnie wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych, przyprawy „Maggi”, różnorodnych kostek bulionowych i zup błyskawicznych. W Anglii rozdrobnione nasiona dodawano do wypieku chleba, w niektórych krajach bywa używany do parzenia słodkiej herbaty z miodem. Wytwarzana jest też przy jego użyciu nalewka zwana kordiałem.

Roślina kosmetyczna

Olejek lubczykowy stosowany jest w niektórych kompozycjach perfum. Korzeń może byc używany jako dodatek do kąpieli.

Lubczyk ogrodowy

Lubczyk ogrodowy

Rabarbar ogrodowy

Inne nazwy: rabarbar zwyczajny, rzewień ogrodowy, rzewień zwyczajny

Rabarbar ogrodowy to gatunek byliny należący do rodziny rdestowatych. Pochodzi z obszarów Azji Środkowej, Bułgarii i prawdopodobnie południowej Syberii. W Polsce jest uprawiany.

Rozmnażany jest głównie przez podział karpy. Uprawiany z nasion nie zachowuje cech rośliny, z której pochodzą nasiona. Odcinki mające przynajmniej 1 pąk sadzi się wiosną lub jesienią, tak, by pąki znajdowały się przynajmniej 5 cm pod ziemią. Ogonki liściowe można zrywać dopiero w drugim roku po posadzeniu. Kwiatostany należy usuwać zaraz po po ich pojawieniu się, gdyż wytwarzanie bezużytecznych dla nas nasion osłabia roślinę. Dobrze udaje się na dość wilgotnych, głębokich i średnio zwięzłych glebach. Wymaga silnego nawożenia. Nie powinno się go uprawiać na glebach mokrych i kwaśnych. Jest wytrzymały na mróz, dość dobrze znosi suszę, ale przy silnych upałach dobrze jest go podlewać.

Tworzy mieszańce z rabarbarem kędzierzawym (Rheum hybridum J.A.M. Murray).

Pokrój

Bylina o wysokości do 1,5 m. Jej część podziemną stanowi grube, skrócone kłącze, zwane karpą. Z dolnej części karpy wyrastają częściowo zdrewniałe korzenie spichrzowe, w których gromadzone są zapasy pokarmowe. Młode rośliny wykształcają najpierwkorzeń palowy, który z czasem tworzy korzeń spichrzowy. Z niego wyrastają włókniste korzenie które odrastają co roku na nowo. Z pąków znajdujących się na szczycie karpy wyrastają liście i pędy. Rabarbar zapada w stan spoczynku fizjologicznego, który trwa do grudnia.

Łodyga

W pierwszych 2 latach jest silnie skrócona i rozgałęziona. Tworzy wraz z pączkami i korzeniami spichrzowymi karpę. Pęd kwiatostanowy, dochodzący do wysokości 2 m po wydaniu nasion zamiera.

Liście

Mają długie i grube ogonki oraz duże blaszki liściowe. Barwa ogonków liściowych może być czerwona, różowa lub zielona.

Zastosowanie

Sztuka kulinarna

Służy jako dodatek do soków (np. z malinami), tudzież placków drożdżowych, rzadziej do drożdżówek. Popularny jest też kompot z rabarbaru. Może być również wykorzystywany do produkcji wina owocowego, lub spożywany na surowo z cukrem. Charakteryzuje się kwaskowatym smakiem. Zawiera dużo żelaza, kwas jabłkowy i znaczącą ilość kwasu szczawiowego przez co usuwa z organizmu wapń i tworzy trudno rozpuszczalny szczawian wapnia, który może odkładać się jako kamienie nerkowe.

Roślina uprawna

Rabarbar ogrodowy jest często uprawiany jako warzywo uprawiane dla różowych, jadalnych ogonków liściowych.

Rabarbar ogrodowy

Rabarbar ogrodowy

Koper ogrodowy

Koper ogrodowy to gatunek rośliny należący do rodziny selerowatych. Pochodzi prawdopodobnie z południowo-zachodniej Azji. Obecnie nie występuje już w stanie dzikim, jedynie w uprawie.

Wymaga słonecznych i osłoniętych od wiatrów stanowisk, gleby wilgotnej ? nie znosi jednak stałego zawilgocenia. Nasiona wysiewamy wiosną wprost do gruntu i w miarę potrzeb możemy je dosiewać przez całe lato. Niektóre odmiany: 'Bouquet’, 'Fernleaf’, 'Mammoth’, 'Vierling’.

Pokrój

Roślina roczna, sinawozielona, silnie aromatyczna, wysokość do 1,2 m.

Kwiaty

Żółte w wieloszypułkowych baldachach, bez pokryw i pokrywek.

Łodyga

Kreskowana, dęta, naga, gałęzista.

Liście

3-4-krotnie pierzaste o nitkowatych odcinkach.

Zastosowanie

Roślina przyprawowa powszechnie uprawiana w Europie i Ameryce Północnej. W Europie uprawiany był już w starożytności.

Sztuka kulinarna

Świeże liście dodaje się do sałatek, ziemniaków, jaj, zup i ryb. Pędy wraz z baldachami stanowią istotny składnik podczas kiszenia ogórków.

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski: cała roślina ze szczególnym uwzględnieniem liści i nasion. Wszystkie części rośliny zawierają olejek eteryczny, m.in. karwon, felandren, limonen. Roślina posiada również flawonoidy i kumaryny. Koper jest bardzo zasobny w sole mineralne (wapń, żelazo, fosfor, prowitaminę A, witaminę D, E, K, B1, B2, B6, B12, H, bardzo duże ilości witaminy C.
Zbiór i suszenie: liście zbiera się wiosną lub latem przed kwitnieniem, a nasiona latem, gdy już dojrzeją. Liści nie należy suszyć, gdyż tracą wtedy aromat, pokrojone można natomiast zamrozić.
Działanie: napar z liści lub nasion działa lekko uspokajająco, wpływa korzystnie na proces trawienia i delikatnie obniża ciśnieniekrwi. Jest stosowany jako lek przeciw kolce, trudnościom z trawieniem i spowodowaną tym bezsennością, wzdęciom, nieprzyjemnemu zapachowi z ust, brakowi pokarmu u matek karmiących piersią.
Koper ogrodowy

Koper ogrodowy