Ludowe nazwy: rojownik, pszczelnik, matecznik, starzyszek, cytrynowe ziele.
Melisa lekarska jest gatunkiem byliny z rodziny jasnotowatych. Rośnie dziko w Afryce Północnej (Maroko, Tunezja, Madera, Wyspy Kanaryjskie), Europie Południowej i w Azji (Azja Zachodnia i Środkowa, Kaukaz, Pakistan), rozprzestrzenia się takze gdzieniegdzie poza tymi obszarami. Obecnie jest znana i uprawiana na całym świecie, również w Polsce.
Pokrój
Roślina dorasta do 60 cm wysokości.
Kwiaty
Na wiosnę i w lecie kiście małych, jasnożółtych kwiatków rozkwitają w miejscach połączeń liści z łodygą.
Liście
Okrągławosercowate, karbowane na brzegach, w kolorze od ciemnej zieleni po żółto-zielony. Liście o silnym, miłym zapachu.
Zastosowanie
Sztuka kulinarna
Najczęściej spożywana jest w formie herbatki. Ze względu na walory smakowe świeże liście doskonale pasują dosałatek, nadając im cytrynowy smak. Dobrze zastępuje trawę cytrynową. Suszona melisa traci aromat cytrynowy.
Wykorzystywana jest do produkcji likierów.
Roślina miododajna
Melisa lekarska to roślina bardzo miododajna, ulubiona przez pszczoły, co zostało odzwierciedlone w nazwach (po grecku melitta to pszczoła, po łacinie mel to miód). Polskie nazwy ludowe rojownik i pszczelnik wywodzą się z tradycji nakazującej natrzeć wnętrze nowego ula świeżym zielem, co gwarantowało, że zagnieżdżały się w nim pszczoły zaraz po wyrojeniu.
Roślina lecznicza
Surowiec zielarski: liść melisy ? Folium Melisse. Wytwarza się z niego olejek melisowy ?Oleum Melisse.
Działanie:
- ma działanie uspokajające, stosowana też w bezsenności, depresji oraz nerwicy;
- zmniejsza wzdęcia i gazy, pomaga przy rozstrojach żołądka i przewodu pokarmowego;
- pomaga w wywołaniu menstruacji;
- pobudza trawienie, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego;
- maść z melisy łagodzi zranienia i ukąszenia przez owady;
- inhalacje pomagają przy atakach alergii i kaszlu;
- pomaga w bólach głowy, bólach menstruacyjnych i zespole przewlekłego zmęczenia;
- zmniejsza napięcie jelita grubego, rozkurcza mięśnie gładkie jelit, działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo;
- podczas gorączki schładza organizm;
- zwalnia napięcie obwodowych naczyń krwionośnych, odpręża i regeneruje system nerwowy;
- kompresy likwidują bolesne obrzęki;
- stosuje się ją również do płukania jasnych włosów przy wypadaniu i łupieżu.
Roślina uprawna
Melisa lekarska uprawiana jest od dawna w wielu rejonach Europy i na całym świecie. W Polsce gdzieniegdzie zdziczała i taka jest bardziej ceniona w ziołolecznictwie, niż z upraw polowych (większa zawartość substancji aktywnych).
Roślina kosmetyczna
Melisa jest stosowana w ziołowych mieszankach wykorzystywanych do tonizujących kąpieli i w kosmetykach do przetłuszczającej się cery i włosów.
Melisa lekarska