Widłak goździsty to roślina kosmopolityczna z rodziny widłakowatych. Rośnie na całym świecie w klimacie umiarkowanym. W Polsce pospolity na niżu i w górach. Status gatunku w florze Polski: gatunek rodzimy.

Biotop, wymagania: Porasta torfowiska, wrzosowiska, widne suche bory i lasy mieszane, ze szczególnym upodobaniem lasów iglastych. Lubi ubogie gleby krzemowe, silnie zakwaszone i umiarkowanie suche. W górach występuje po piętro kosodrzewiny. Chamefit. Gatunek charakterystyczny dla zbiorowisk wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych klasy (Cl.) Nardo-Callunetea. Często tworzy duże łany będące wielkim klonem pochodzącym od jednego macierzystego osobnika. Odgrywa ważną rolę w poszyciu lasu, gromadząc wodę, oraz tworzy specyficzne zbiorowiska roślinne ? torfowiska.

W zarodniach widłaków jednakozarodnikowych (usadowionych na liściach zarodnionaśnych tworzących zazwyczaj kłos powstają po mejozie identyczne zarodniki. Przedrośla widłaków jednakozarodnikowych są jednopienne, czyli na jednej roślinie tworzą się zarówno rodnie jak i plemnie. Po zapłodnieniu (w wodzie) z zygoty wyrasta nowa rozgałęziona łodyżka sporofitu. U współczesnych widłaków cały ten cykl może trwać nawet 25 lat (kilkanaście lat trwa rozwój samego przedrośla). Często rozmnaża się wegetatywnie.

Roślina trująca: Cały pęd zawiera trujące alkaloidy.

W Polsce jest objęty całkowitą ochroną gatunkową. Dozwolone jest (po uzyskaniu zgody konserwatora przyrody) zbieranie kłosów zarodnionośnych. Bywa na dużą skalę niszczony wskutek zrywania pędów do celów ozdobnych oraz leczniczych.

Pokrój

Zarodnikowa roślina wieloletnia podobna do mchu.

Liście

Całobrzegie, skrętoległe, wąskie, lancetowate, w górnej części łodygi gęste, rzadsze w dolnej. Liście prostopadle odstające od łodygi, jasnozielone, wygięte, ku górze zakończone białymi włoskami, które na końcach pędów tworzą białe pędzelki.

Łodyga

Długie do 1m, płożące się pędy, częściowo pod ziemią, widlasto rozgałęzione, koloru zielonego z wzniesionymi do wysokości 20 cm gałązkami. Pędy i gałązki gęsto ulistnione.

Kłos zarodnionośny

Sporofile (liście zarodnionośne) w ilości od dwóch do trzech jajowate, wydłużone, zebrane w żółtawo ? biały kłos, osadzone na długich szypułkach. Zarodniki, koloru żółtego na sporofilach, dojrzewają od lipca do września.

Korzenie

Rozgałęzione wychodzące z pędów i mocujące je do podłoża na całej długości.

Zastosowanie

Roślina lecznicza

Do celów leczniczych wykorzystywany jest wysuszony pyłek zarodnikowy.

Działanie: moczopędne i dezynfekujące drogi moczowe. Zalecany przy schorzeniach dróg moczowych, piasku w moczu, schorzeniach wątroby.

Używany zewnętrznie jako zasypka na rany, wypryski oraz przy łuszczycy.

Widłak goździsty