Macierzanka zwyczajna to gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych. Rośnie dziko tylko w Europie.

Jest to półkrzew, chamefit. Spotyka się ją na słonecznych, suchych miejscach, na ubogich łąkach i pastwiskach, przydrożach, skarpach i skałach. Kwitnie od maja do października. Jest to dobra roślina miododajna.

Najbardziej aromatyczne są rośliny ze stanowisk słonecznych. Macierzanka zwyczajna rozwija się też dobrze w ogródkach skalnych. Ścina się nożycami nie zdrewniałe pędy kwiatowe i po usunięciu z nich zanieczyszczeń suszy szybko w cieniu. Suszone ziele przechowuje się w szczelnie zamkniętych naczyniach, chroniąc przed światłem.

Pokrój

Dorasta do wysokości 40 cm, ma łodygi przeważnie wzniesione lub podnoszące się, czerwonawo nabiegłe.

Kwiaty

Małe, szkarłatne, czerwonawe, rzadko białe, zebrane są w kwiatostan główkowały lub wydłużony i przerywany.

Liście

Ulistnienie naprzeciwległe. Liście naprzeciwległe są małe, jajowate, prawie nagie, ale na brzegach orzęsione.

Zastosowanie

Sztuka kulinarna

Macierzanka ma bardzo aromatyczny zapach i korzenny, gorzki smak. Jest przyprawą używaną przede wszystkim w kuchni śródziemnomorskiej, bardzo zbliżoną do tymianku pospolitego i jak on nadaje się szczególnie do przyprawiania potraw tłustych i ciężko strawnych. Stosuje się ją w ilościach zalecanych dla tymianku.

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski: ziele zawiera olejek eteryczny (główne składniki to tymol i karwakrol), flawony, fitoncydy, dużo garbników i inne substancje.

Działanie: działa silnie odkażająco i jest zalecana jako środek przeciwkaszlowy oraz wiatropędny. Stare księgi zielarskie radzą dodawać macierzankę do potraw mięsnych i rybnych, ponieważ reguluje ona trawienie. Przyprawę stanowi suszone ziele zebrane na początku kwitnienia.