Inne nazwy: piołun, wermut, psia ruta, absynt, bielica piołun

Bylica piołun to gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae Dum.). Piołun jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej. Występuje naturalnie na terenie Europy, Azji oraz Północnej Afryki. Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się także gdzieniegdzie w innych rejonach. Po odkryciu Ameryki został tam zawleczony jako roślina uprawiana w celach leczniczych, gdzie zaczął się rozprzestrzeniać samorzutnie. Obecnie można go spotkać w stanie dzikim w Ameryce Północnej oraz Centralnej. W niektórych regionach Polski jest pospolity. Status gatunku we florze Polski: archeofit.

Bylina, chamefit. Kwitnie od lipca do września. Kwiaty są wiatropylne. Dobrze rośnie w miejscach suchych i nasłonecznionych, porasta słoneczne i kamieniste zbocza, przydroża, rumowiska. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O.Onopordetalia, Ass. Potentillo-Artemisietum. Liczba chromosomów 2n=18.

Pokrój

Roślina wytwarza krótkie, płytkie podziemne kłącza, dzięki którym rozmnaża się wegetatywnie tworząc niewielkie „zarośla”. Wiosną wytwarza szereg przyziemnych rozetek liściowych, z których potem wyrastają łodygi kwiatostanowe.

Kwiaty

Koszyczek ? drobny, kulisty, zwisający, zawierający wyłącznie kwiaty rurkowate, drobne i żółte. Koszyczki zebrane są w boczne grona, a te z kolei tworzą rozłożystą wiechę złożoną.

Łodyga

Bruzdkowana, z czasem jej nasada drewnieje, silnie rozkrzewiona, tworząca kępy, dorasta do około metra wysokości. Łodyga i liście mają srebrno-szare, filcowate owłosienie.

Liście

Liście odziomkowe mają długie ogonki i są potrójnie pierzastodzielne. Wyższe liście łodygowe są siedzące, pierzastodzielne, o tępych odcinkach, najwyższe i wyrastające na łodyżkach kwiatonośnych równowąskolancetowate. Wierzchnia warstwa liści jest popielatozielona, spodnia srebrzystobiaława.

Owoce

Drobna, brązowo paskowana niełupka, bezżeberkowa.

Zastosowanie

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski: ziele piołunu (Herba Absinthii), liść piołunu (Folium Absinthii). Piołun zawiera olejek lotny składający się głównie z tujonu i tujolu oraz azulenu, ponadto związki goryczkowe, flawonoidy i garbniki.

Działanie: pobudza funkcje wydzielnicze przewodu pokarmowego, zwiększa apetyt, działa żółciopędnie i odkażająco oraz jest środkiem przeciwrobaczym. Odwar z ziela można także stosować zewnętrznie przy zwalczaniu pasożytów skóry (wszy, świerzbowce), gdyż działa na nie toksycznie. Stosowany jako lewatywa zwalcza owsicę. Ma silne działanie.

Przetwór: nalewka (Tinctura Absinthii), wyciąg alkoholowy (Tinctura amara).

Sztuka kulinarna

Jest to od dawna znana jako roślina lecznicza oraz przyprawa ? znano ją już w starożytnym Egipcie (wspominana m.in. w papirusie Ebersa ok. 1550 p.n.e.), Grecji i Rzymie. Ze względu na intensywny gorzki smaki silny aromat jako przyprawę stosuję się go rzadko i w małych ilościach. W średniowieczu wykorzystywany był czasem do aromatyzowania piwa i miodów pitnych. Obecnie służy głównie do sporządzania gorzkich likierów żołądkowych i wermutów oraz do aromatyzowania wódek. Najbardziej znanym alkoholem wyrabianym z piołunu jest absynt.

Liście piołunu zawierają m.in. absyntynę (gorycz glikozydową), anabsyntynę i olejek lotny zawierający głównie tujon. Pite w formie nalewki lub palone, najczęściej jako ekstrakt, wykazują lekkie działanie psychodeliczne.