Kokoryczka wonna to gatunek byliny należący do rodziny szparagowatych (wg systemu APG III z 2009). Występuje na terenie prawie całej Europy, a także w Azji i Ameryce Północnej. W Polsce roślina dość rozpowszechniona, spotykana na całym niżu i w niższych położeniach górskich.

Rośnie w widnych lasach, zaroślach i nadrzecznych lasach. Preferuje stanowiska półcieniste, umiarkowanie naświetlone, lubi gleby kamieniste umiarkowanie ubogie lub zasobne o zasadowości, powyżej 7 pH. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych, gatunek charakterystyczny dla związku roślinnego Geranion sanguinei. Geofit.

Jest to roślina trująca. Zawiera trujące glikozydy i asparganinę. Cała roślina jest toksyczna, powoduje zatrucia u ludzi.

 

Łodyga

Naga, kanciasta, łukowato wygięta w dół, o wysokości od 20 do 60 cm. Wyrasta z czołgającego się, rozgałęzionego kłącza, ze śladami po ubiegłorocznych obumarłych łodygach.

Kwiaty

Dzwonkowate, najczęściej pojedyncze oraz zgrupowane w gronach w kątach liści, po dwa rzadko trzy kwiaty, zwisające pod liśćmi, na szypułkach o długości do 2 cm, od spodu łodygi, wonne lub słabo pachnące, koloru białawego, lub zielono-białego. Okwiat 6-ząbkowy, ząbki okwiatu o długości do 5 mm, człony okwiatu zrosłe w rurkę. Kwiat ma sześć pręcików o nagich nitkach.Pylniki trójkątne, słupek 1 górny, dzbanuszkowaty. Kwitnie: maj – czerwiec.

Liście

Podłużnie jajowate lub wąskoeliptyczne, szorstkie, nasadą obejmujące łodygę, od spodu szarozielone, zaostrzone, całobrzegie, ustawione dwustronnie, malejące w stronę szczytu łodyg. Nerwacja wyraźnie widoczna.

Owoc

Jagoda z kilkoma nasionami. Dojrzałe owoce koloru sino-czarnego.

Zastosowanie

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski: podstawowym surowcem jest ziele i kłącze (Herba et Rhizoma Polygonati seu Radix), zawierające alkaloidy, saponiny, flawonoidy (rutynę, kwercetynę), glikozydy podobne do glikozydów konwalii (polygonatoksyny), śluzy, kwas chelidonowy, asparaginę, glikotyninę.

Zbiór i suszenie: ziele zbiera się w początkach lub w czasie kwitnienia najlepiej w takich dniach w których istnieje pełnia Księżyca. Surowiec suszy się w lekko ogrzanym piekarniku, max 60 °C (najlepiej 30÷50 °C). Kłącze wykopuje się w jesieni lub wiosną i suszy podobnie jak ziele.

Działanie: silne działanie farmakologiczne, nie zawodzi w określonych schorzeniach. W dużych dawkach staje zielem niebezpiecznym.

Wskazania: niewydolność krążenia, zadyszka, nerwica żołądka, jelit i serca, kłucie w sercu, skurcze naczyniowe, cukrzyca (hiperglikemia), skąpomocz, obrzęki zastoinowe, nadciśnienie, skurcze jelit i żołądka, kamica moczowa i żółciowa, suchy kaszel, choroby wątroby, pękanie i przepuszczalność naczyń krwionośnych, zdenerwowanie, bezsenność, lęk, wewnętrzny niepokój, dna, reumatyzm, choroby skórne, miażdżyca, choroby zakaźne z zaburzeniami sercowymi, okres przekwitania, zawroty głowy, uderzenia krwi do głowy i gorąca, chwilowe zaciemnienia w oczach po schyleniu się.

Roślina ozdobna

Kokoryczka wonna to bardzo ozdobna i atrakcyjna roślina w ogrodzie. Szczególnie nadaje się do sadzenia w zadrzewionych zakątkach ogrodu. Wymaga żyznej, próchnicznej gleby.