Czeremcha pospolita

Jest to gatunek drzewa lub dużego krzewu z rodziny różowatych. Znana także pod nazwami: czeremcha pospolita, śliwa kocierpka, trzemcha, czeremucha, smrodynia. Występuje w całej Europie, Azji Mniejszej i zachodniej Syberii. W Polsce jest rośliną pospolitą.

 

Drewno

Dosyć twarde i sprężyste, o drobnych słojach.

Cechy fitochemiczne

Związki lotne wydzielane przez kwiaty zawierają dużo bakteriobójczych fitoncydów. Kora, liście i kwiaty roztarte w palcach wydzielają silny, nieprzyjemny zapach. Kora i pąki liściowe zawierają glikozydy cyjanogenne (prulaurazyna, prunazyna). Nasiona zawierają amigdalinę (ok. 1,5%), która łatwo ulega hydrolitycznemu rozkładowi, dając w efekcie silnie trujący cyjanowodór (kwas pruski).

Rozwój

Kwitnie w kwietniu i w maju. Kwiaty przedsłupne, owadopylne. Roślina miododajna. Owoce dojrzewają we wrześniu ? październiku. Nasiona rozsiewane są przez ptaki.

Genetyka

Liczba chromosomów 2n=32.

Siedlisko

Olsy, lasy mieszane, zarośla, łęgi, wzdłuż rzek, strumieni i brzegów jezior[2]. Lubi gleby bogatsze, dość wilgotne, preferuje stanowiska częściowo zacienione. Megafanerofit. Jest gatunkiem charakterystycznym dla All. Alno-Ulmion.

Rekordowe rozmiary

Najgrubsza czeremcha zwyczajna w Polsce rośnie koło Poznania, w miejscowości Brączewo, w leśnictwie Daniele (nadleśnictwo Oborniki). Ma obwód 163 cm i wysokość 17 m.

Pokrój

Drzewo dorasta do 15 m, krzew od 0,5 do 4 m wysokości. Ma szeroką, jajowatą koronę i zwisające gałęzie. Roślina łatwo wytwarza pędy odroślowe, tworząc formę krzewiastą.

Pień

Często rozrasta się na wiele pni. Kora ciemnobrązowa do czarniawej, po roztarciu wydziela nieprzyjemny zapach, zbliżony domigdałów. Pędy grube. Na rocznych pędach nieliczne białawe przetchlinki.Pączki bardzo smukłe, spiczaste, przylegające do gałązek.

Liście

Jasnozielone, eliptyczne, wydłużone, bardzo gładkie, nieco skórzaste i połyskujące, ustawione skrętolegle. Blaszka liściowa o ostro i dość płytko piłkowanych brzegach, ma długość do 12 cm i posiada do 12 nerwów bocznych. Na spodniej stronie sinozielone, w kątach nerwów wyrastają kępki rudawych włosków. U podstawy blaszki występują 1?2, łatwo odpadające, zielonkawe gruczołkimiodnikowe. Roztarte liście wydzielają silny zapach.

Kwiaty

Białe, oszałamiająco pachnące. Na brzegach korony delikatnie ząbkowane. Zebrane są w zwisający kwiatostan ? grono o długości do 15 cm.

Owoce

Kuliste, błyszczące, czarne, słodkogorzkie pestkowce wielkości grochu. Średnica ok. 8 mm. Po rozgnieceniu lepkie.

 

Zastosowanie

Roślina lecznicza

W medycynie ludowej uznawana była za roślinę leczniczą ? m.in. młode liście zawierają glikozydowe związki lotne o własnościach odkażających, bakteriobójczych, a także toksycznych dla wielu owadów. Surowcem zielarskim jest kora czeremchy (Cortex padi) pozyskiwana z młodych gałązek, razem z pąkami liściowymi. Używana była w medycynie ludowej jako środek ściągający, moczopędny i przeciwreumatyczny.

 

Roślina ozdobna

Bywa sadzona w parkach i przy drogach. Stosowana w zadrzewieniach krajobrazowych na podmokłych terenach.

Roślina jadalna

Owoce są jadalne, z lekkim gorzkawym posmakiem (im później zebrane, tym mniej gorzkie). Po wysuszeniu wykorzystywane są na Syberii jako składnik nalewek i przyprawa do pierogów.

Surowiec drzewny

Drewno wykorzystywane jest na niewielkie wyroby stolarskie.

Roślina trująca

Liście, kora, kwiaty, nasiona i owoce są trujące.
Czeremcha pospolita

Czeremcha pospolita

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *