Miłek wiosenny jest gatunkiem rośliny z rodziny jaskrowatych.

Występuje w stanie dzikim na większości terytorium Europy oraz w Azji (Kaukaz, Zakaukazie i wschodnia Syberia).

W Polsce można go spotkać na Wyżynie Lubelskiej i w Małopolsce (lokalnie na Pojezierzu Krajeńskim).

Występuje na murawach kserotermicznych, wrzosowiskach, w borach sosnowych.

Rośnie wyłącznie na podłożu wapiennym lub gipsowym.

Jest byliną i hemikryptofitem.

Kwitnie od kwietnia do maja.

Liczba chromosomów 2n = 16.

Cała roślina jest trująca.

Dawka śmiertelna dla konia wynosi 25 g suchej rośliny i kilkakrotnie przewyższa dawkę leczniczą.

U ludzi objawami zatrucia są: mdłości, wymioty, skurcze i paraliże, zaburzenia widzenia, a przy dużych dawkach śmierć spowodowana zatrzymaniem pracy serca.

Dawniej gatunek ten był w Polsce dość częsty w Polsce południowej i zachodniej.

Zrywany przez zielarzy i z powodu walorów ozdobnych stał się bardzo rzadki.

Objęty został ścisłą ochroną gatunkową.

W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski gatunek uznany za narażony (kategoria zagrożenia V).

Gatunek wymieniony jest także w załączniku II Konwencji Waszyngtońskiej CITES, wprowadzającej ograniczenie w obrocie handlowym tym gatunkiem.

Uprawa

Najlepiej rośnie na słonecznym, ale osłoniętym od wiatru stanowisku, na wilgotnej i próchnicznej glebie.

Rozmnaża się go przez podział rozrośniętych kęp, lub przez wysiew nasion tuż po ich zbiorze.

Nasiona sieje się na głębokość 1 cm, roślina zakwita po 3 latach uprawy.

Pokrój

Miłek wiosenny jest rośliną do 40 cm wysokości.

Łodyga

Łodyga miłka jest bruzdowana, wyprostowana, u dołu z brązowymi łuskami, słabo rozgałęziająca się.

Kwiaty

Na szczycie łodygi wierzchołkowaty kwiat o średnicy 4-7 cm. Pięć działek kielicha miękko owłosionych, jajowatych. Płatki (w liczbie 10-20) złotożółte. Pręciki liczne, żółte, słupki także liczne ale zielone, z zagiętymi znamionami, osadzone skrętolegle na wypukłym dnie kwiatowym.

Liście

Odziomkowe i na dolnej części łodygi brunatne, łuskowate i krótkie, pozostałe liście wielokrotnie pierzaste, podzielone na wąskie łatki, osiągające do 20 cm długości.

Owoce

Drobne orzeszki o jajowatym kształcie, pomarszczone, owłosione i wyposażone w haczykowaty dzióbek. Zebrane w szarozielony owocostan podobny do jeżyny.

Korzeń

Połyskująco czarny, wewnątrz biały. Rozgałęziony, silny, do 15 cm długości.

Zastosowanie

Roślina ozdobna

Miłek wiosenny jest chętnie sadzony w przydomowych ogródkach. Nadaje się też na bukiety.

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski: kwitnące ziele (Herba Adonidis vernalis) zawiera glikozydy kardenolidowe i flawonoidy (witeksyna, luteolina), w większych ilościach niż u miłka letniego.

Działanie: uspokajające, przeciwobrzękowe i moczopędne. Substancje zawarte w roślinie wzmacniają także mięsień sercowy i zwiększają siłę jego skurczu z równoczesnym zmniejszeniem ich częstotliwości.

Zastosowanie: wewnętrznie stosuje się wyciągi alkoholowe przy osłabieniu mięśnia sercowego, przewlekłej niewydolności krążenia, nerwicy serca oraz miażdżycy naczyń wieńcowych. Leczenie może odbywać się tylko pod kontrolą lekarza.

Podobne działanie lecznicze ma miłek jesienny.