Jest to gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny wierzbowatych. Występuje w Azji i Europie. W Polsce w stanie naturalnym występuje na całym niżu. Roślina pospolita.
Wierzba uszata to fanerofit. Siedlisko: wilgotne łąki, torfowiska, brzegi wód. W górach występuje po regiel dolny. Często w towarzystwie wierzby szarej. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl/O/All. Alnetea glutinosae, Ass. Myrico-Salicetum auritae i Ass.Salicetum pentandro-cinereae. Kwitnie od marca do kwietnia, zwykle przed rozwojem liści. Jest rośliną owadopylną i miododajną. Nasiona rozsiewane przez wiatr.
Pokrój
Szeroko rozrastający się krzew o wysokości do 2 m i zwieszających się gałęziach. Często tworzy regularne, duże i gęste kępy.
Pędy
Młode gałązki bardzo cienkie i krótkie, nagie lub prawie nagie, o żółtym lub czerwonawym zabarwieniu. Starsze gałęzie pokryte charakterystycznymi płaskimi wklęsłościami. Po zdarciu nad nimi kory zaobserwować można w drewnie wypukłe listewki. Gałęzie zazwyczaj nierówne, o sęczkowatym wyglądzie. Czerwonawe lub żółtawe pączki drobne i liczne.
Liście
Odwrotnie jajowate, najszersze w pobliżu wierzchołka, o wierzchołku ostro zakończonym i przeważnie przegiętym. Długość liści 3-7 cm, szerokość 1,5-3 cm. Z wierzchu liście ciemnozielone, na spodniej stronie szarozielone. Mają trwałe przylistki o uszkowatym kształcie (stąd nazwa gatunkowa rośliny) i wyraźnie widoczną nerwację, zwłaszcza na spodniej stronie. Młode liście silnie owłosione, później łysiejące, szczególnie na wierzchniej stronie. Nie czernieją podczas schnięcia.
Kwiaty
Roślina dwupienna. Kwiaty zebrane w kotki o dwubarwnych przysadkach; górą czarnych lub rdzawych, dołem jasnych. Kotki żeńskiemają długość ok. 2 cm i 3-9 podsadek u nasady. Przysadki drobne, dołem owłosione z charakterystyczna bródką na szczycie, górą nagie. Ich owłosione słupki osadzone są na trzonku prawie tej długości co zalążnia, szyjki słupka brak, znamiona krótkie, główkowate. Kotki męskie o długości do 2,5 cm, łopatkowatym lub jajowatym kształcie, górą owłosione białymi, krótkimi włoskami. Kwiaty męskie z jednym szerokim, czworokątnym miodnikiem, pręciki o wolnych nitkach, u nasady owłosione, pylniki początkowo czerwone, w czasie dojrzewania żółte, a po przekwitnięciu brunatne.
Owoc
Torebka o klapach spiralnie odwiniętych na zewnątrz.
Zastosowanie
Wierzba uszata to roślina uprawna. Czasami uprawiana jako roślina ozdobna w naturalnej formie krzewiastej, lub piennej (szczepiona na pniu innego gatunku wierzby). Szczególnie nadaje się do obsadzania brzegów oczek wodnych. Forma pienna może również stanowić dekorację trawnika.
Wierzba ta nie ma specjalnych wymagań co do gleby, potrzebuje natomiast stale wilgotnego podłoża. Preferuje stanowiska słoneczne. Aby powstała ładna i gęsta korona, należy ją systematycznie przycinać.
Wierzba uszata