Szakłak pospolity to gatunek krzewu lub drzewa należący do rodziny szakłakowatych (Rhamnaceae). Występuje w Europie, Zachodniej Azji i Afryce Północnej. W Polsce jest pospolity na całym niżu, na pogórzu występuje rzadziej.

Roślina trująca. Zawiera podobne składniki, jak kruszyna pospolita, ale w mniejszej ilości, jest też słabiej od niej trujący. Jednorazowa dawka 30 suszonych owoców (dla dorosłego człowieka) jest bezpieczna ? wywołuje tylko biegunkę.

Siedlisko: widne zarośla, lasy, zbocza. Mało wymagający co do gleby. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Rhamno-Prunetea, Ass. Rhamno-Cornetum sanguinei. Kwiaty są owadopylne, kwitną od maja do czerwca. Owoce dojrzewają we wrześniu, mają słodko-kwaśny smak i są trujące (szczególnie niedojrzałe).

W starożytności odwarami z kory farbowano len na żółty i czarny kolor, a owocami wełnę na brunatno i szaro.

Łodyga

Osiąga wysokość do 6 m. Ma gęste gałęzie z cierniami w rozgałęzieniach pędów, czym różni się od podobnego gatunku kruszyny pospolitej, nie posiadającej cierni.

Kwiaty

Drobne i niepozorne, żółtawozielone, wyrastają w pęczkach z kątów liści. Są 4-krotne, przedprątne, rozdzielnopłciowe lub obupłciowe.

Liście

Eliptyczno-jajowate, zaostrzone, o długości 3-6 cm, przy szerokości 1,5-3 cm, z zaokrągloną podstawą, brzegiem równo piłkowane, delikatnie, krótko owłosione. Ogonki o długości ok. 1,5 cm, odstająco owłosione. Nerwy boczne mają zagięte ku szczytowi blaszki.Pączki wydłużone, spiczaste, przylegające do gałązek, brunatnoczerwone.

Owoc

Kuliste, czarne pestkowce.

Zastosowanie

Rośliny lecznicze

Surowiec zielarski: owoce i kora (Cortex Rhamnus catharticae) zawierają glikozydy antrachinowe (m. in. frangulinę), flawonoidy, garbniki,  saponiny.

Zbiór i suszenie: owoce i korę zbiera się jesienią i suszy w temperaturze 30-40 stopni Celsjusza.

Działanie: przeczyszczające i pobudzające perystaltykę jelit. Odwary z owoców lub suszone owoce stosowane są przy przewlekłych zaparciach. Preparaty z szakłaku ze względu na uboczne działanie (powoduje przekrwienie miednicy małej), nie mogą być stosowane po operacji, przy hemoroidach, w stanach zapalnych narządów jamy brzusznej, a także przez kobiety w ciąży i podczas miesiączki. Spożyte przez karmiącą matkę przechodzą do mleka działając przeczyszczająco na niemowlę.