Jest to gatunek rośliny należący do rodzinypierwiosnkowatych (Primulaceae). Występuje w stanie dzikim od zachodniej i południowej Europy po północną Afrykę, Krym i Azję Mniejszą. W Polsce w stanie dzikim uznany za wymarły, często natomiast uprawiany w ogrodach i przejściowo dziczejący.

Pierwiosnek bezłodygowy to bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lutego do kwietnia.

Siedlisko: łąki, świetliste zarośla, lasy.

Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.)Molinio-Arrhenatheretea. Liczba chromosomów 2n= 22.

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.

Na uprawę najlepsze jest stanowisko półcieniste i próchniczna gleba. Na zimę wskazane jest lekkie okrycie (np. gałązkami drzew iglastych). Co kilka lat należy zagęszczoną bryłę korzeniową rozrywać i rozsadzać na nowo roślinę. Wówczas można go rozmnażać przez podział rozrośniętych kęp. Można też rozmnażać przez nasiona.

Pokrój

Wysokość do 10 cm. Roślina nie wytwarza rozłogów. Charakterystyczna cechą jest brak łodygi.

Kwiaty

Wyrastają na szypułkach o długości do 10 cm i zebrane są w odziomkowy baldaszek. Kielich o długości do 17 mm (u typowej formy) jest zielonożółty, ma 5 zaostrzonych i wciętych niemal do połowy łatek o ostrych, oskrzydlonych krawędziach. Korona 5-płatkowa, siarkowożółta o płatkach odwrotnie jajowatych, talerzykowato rozpostartych i nieco wyciętych na szczycie. W gardzieli korony znajdują się ciemniejsze plamy. Wewnątrz korony 1 słupek i 5 pręcików. U odmian ogrodowych kwiaty różnobarwne.

Liście

Podługowate, klinowato zwężone w krótki, oskrzydlony ogonek, nieregularnie ząbkowane, spodem miękko owłosione, pomarszczone. Mają długość 5?20 cm, na brzegach mają długie rzęski i są owłosione na nerwach spodniej strony blaszki.

Owoc

Otwierająca się ząbkami na szczycie jajowata torebka krótsza od kielicha.

Zastosowanie

Pierwiosnek bezłodygowy to roślina ozdobna do ogródków i na rabaty. Wytworzono wiele odmian i mieszańców o różnobarwnych kwiatach. Występują także odmiany o kwiatach pełnych. W uprawie ogrodowej oprócz typowego gatunku znajdują się także mieszańce z pierwiosnkiem lekarskim (P ×brevistyla DC.),pierwiosnkiem wyniosłym (P. ×digenea Kerner) i pierwiosnkiem gruzińskim.

Pierwiosnek bezłodygowy