Archiwa tagu: lek

Sosna zwyczajna

Powszechnie znane drzewo iglaste, dorastające do około 40 metrów wysokości.
Dostarcza kilku surowców leczniczych i przemysłowych, których zbiór może być dokonywany wyłącznie z wyrębów lub drzew przeznaczonych do ścięcia. Największe znaczenie użytkowe mają pączki (szczególnie w postaci tzw. koronek) oraz wierzchołki pędów. Pączki pojedyńcze i korony można zbierać zimą, ale najlepszą porą jest wczesna wiosna. Koronę ścina się przy nasadzie. Wiosną z pączków rozwijają się młode pędy. Są one również cenionym surowcem, bogatym w witaminę C. Zbiera się młode pędy tuż pod nasadą, wybierając nie dłuższe niż 5 cm, pokryte gęsto łuseczkami i żywicą. Tak pączki, jak i wypustki (pędy) należy suszyć w pomieszczeniach ogrzewanych do temp. 35°, rozłożone cienką warstwą.
Trzecim produktem sosny do użytku leczniczego są wierzchołki tegorocznych pędów, które ścina się latem i suszy, podobnie jak poprzednie.

Sosna zwyczajna
Sosna zwyczajna

Właściwości lecznicze

Surowcem leczniczym są pączki, pędy i wierzchołki.

Postacie leku

Syrop – 60 g zmiażdżonych pączków zalać na 1 godzinę 50 g wódki; następnie zalać 1 litrem wrzącej wody. Po 6 godzinach wsypać taką samą ilość cukru, przecedzić i gotować (w podwójnym naczyniu) aż do otrzymania syropu. Pić 4?5 łyżek dziennie.
Nalewka – 100 g świeżo zebranych pąków lub młodych pędów zalać 1 litrem białego wina. Pić 3 razy dziennie po kieliszku, po jedzeniu (w wiosennych zaburzeniach przemiany materii).
Odwar – 60 pączków lub igieł zalać 1 litrem wody; gotować (do inhalacji).

Skład chemiczny i działanie

Pączki zawierają olejek lotny, gorycz, żywicę, witaminę C, garbniki. Pędy i wierzchołki zawierają olejek lotny (pinen, limonen, octan bornylu). Pączki działają wykrztuśnie, napotnie i łagodnie moczopędnie. Pozostałe surowce ? również wykrztuśnie oraz przeciwskurczowo i antyseptycznie.

Zastosowanie

Przetwory polecane są w schorzeniach górnych dróg oddechowych (szczególnie u dzieci i u osób starszych), w tzw. chorobach przeziębieniowych. Nalewki i odwary z sosny dodawane do kąpieli są środkiem oczyszczającym skórę i odświeżającym.


Słonecznik zwyczajny

Roślina roczna, dorastająca do 2,5 m wysokości. Liście szorstkie, sercowate; koszyczki kwiatowe olbrzymie (do 70 cm średnicy). Kwiaty brzeżne ? języczkowe żółte, wewnętrzne ? rurkowate, białe.

Słonecznik zwyczajny
Słonecznik zwyczajny

Właściwości lecznicze

Surowcem jest kwiat (języczkowy).

Postacie leku

Nalewka spirytusowa – świeżych kwiatów ? 5 łyżek zalać spirytusem (r/2 szklanki). Odstawić w chłodne i ciemne miejsce na dwa tygodnie. Wycisnąć. Pić 3 razy dziennie po 30 kropli rozpuszczonych w chłodnej wodzie.
Olej słonecznikowy używany jest jako tłuszcz jadalny do wyrobu, margaryny i do celów technicznych. Stosowany, również w mydlarstwie, w przemyśle włókienniczym, do wyrobu farb i lakierów; wytłoki są bardzo dobrą paszą.

Skład chemiczny i działanie

W surowcu występują karotenoidy, flawonoidy, alkohole trójterpenowe, betaina, cholina. Działa on łagodnie przeciwgorączkowo i jako lek tzw, gorzki ? pobudza apetyt.

Zastosowanie

W stanach zmniejszonego wydzielania soku żołądkowego, w chorobach przebiegających z gorączką (w przeziębieniach). Zewnętrznie korzystnie działa w krwawych wybroczynach, przy stłuczeniach, krwiakach, uszkodzeniach naskórka.


Brzoza

Brzoza brodawkowata jest drzewem dużym o gałęziach zwisających ? rośnie na glebach suchych i piaszczystych; brzoza omszona ? jest mniejsza, gałęzie ma wzniesione i spotykana jest raczej na glebach wilgotnych, nad brzegami strumieni i na torfowiskach. Charakterystyczne są również różnice w wyglądzie liści: u brzozy omszonej liście są mniejsze, okrąglejsze, grubsze i owłosione na spodniej stronie. Obydwa gatunki dostarczają identyczny w działaniu surowiec. Porą zbioru młodych, lepkich jeszcze liści jest wczesna wiosna, pączków ? zima lub przedwiośnie. Suszyć należy liście rozpostarte cienką warstwą w temp. około 35°, bez przewracania. Podobnie postępujemy z pączkami.

Brzoza brodawkowata
Brzoza brodawkowata

Właściwości lecznicze

Surowcem leczniczym są liście i pączki.

Postacie leku

Napar z liści – łyżkę stołową liści brzozy zalać szklanką wrzątku. Trzymać pod przykryciem 5 minut i odcedzić. Pić 2 razy dziennie po szklance naparu.
Napar z dodatkiem bzu – liści brzozy ? łyżkę stołową i kwiatów bzu czarnego ? łyżeczkę do herbaty, przyrządzić i stosować jak wyżej (napotny).
Napar z pączków – pączków brzozy ? łyżkę stołową, przyrządzić i stosować jak wyżej.
Sok z brzozy utrwalony spirytusem: 40?50 kropli w szklance wody pić 3?4 razy dziennie.

Skład chemiczny i działanie

Saponiny (betulina), flawonoidy (hyperozyd), witamina C, żywice, garbniki, olejek lotny, sole mineralne. Działa moczopędnie, żółciopędnie, napotnie oraz jest źródłem witaminy C. W celu uzyskania efektu moczopędnego stosuje się przede wszystkim liście.

Zastosowanie

W schorzeniach nerek: w kamicy nerkowej i w skazie moczanowej. Nie drażni nerek, a nawet ogranicza wydalanie białka z moczem w niektórych chorobach. Naparu z pączków można używać w schorzeniach dróg żółciowych (pobudzają wydzielanie żółci) i w białkomoczu. Brzoza działa również łagodnie napotnie. Z pni brzozy można na wiosnę otrzymać sok, szczególnie polecany w kamicy nerkowej i pęcherzowej oraz jako lek ogólnie wzmacniający.


Borówka

W Polsce znane są 3 rodzaje borówek: borówka czarna (Vaccinium myrtillus L.J popularnie zwana jagodą), borówka bagienna (Vaccinium uliginosum L.), która ma również czarne owoce, ale wewnątrz zielonkawobiałe, i wreszcie borówka brusznica, o owocach czerwonych, cierpkich, kwaskowych. Borówka brusznica jest drobną krzewinką o owalnych, wiecznie zielonych liściach. Kwiaty ma białaworóżowe, owoce ? w postaci kwaśnej, czerwonej jagody, wewnątrz białej. Rośnie w lasach sosnowych, wśród wrzosowisk i zarośli. Liście zbiera się w jesieni, ponieważ młode liście z okresu wiosny brunatnieją przy suszeniu. Liście po oczyszczeniu suszymy, rozesłane cienką warstwą w miejscu przewiewnym, zacienionym. Po wysuszeniu surowiec powtórnie oczyszcza sie ze sczerniałych i zepsutych liści. Jesienią należy również zbierać owoce borówki.

Borówka brusznica
Borówka brusznica

Właściwości lecznicze

Postacie leku

Odwar – łyżkę stołową liści zalać szklanką wrzątku, gotować 30 minut, odcedzić. Pić 2 ? 3 razy dziennie po szklance.
Odwar z dodatkiem dzięglu – liście brusznicy ? łyżkę stołową i korzenia dzięglu ? łyżeczkę do herbaty zalać szklanką wrzątku. Gotować 30 minut. Pić 1?2 razy dziennie po szklance.
Uwaga!! Przy dłuższym przyjmowaniu mogą wystąpić bóle żołądka, nudności, a nawet wymioty (garbniki drażnią przewód pokarmowy).

Skład chemiczny i działanie

W liściach występuje arbutyna i metyloarbutyna, flawonoidy i kwas ursolowy; w owocach – kwasy organiczne, garbniki, cukier, witaminy A i C. Przetwory z surowca odkażają pęcherz i przewody moczowe; działają moczopędnie oraz ściągająco. Zaleca się jej stosowanie w chorobach nerek, pęcherza i dróg moczowych oraz w schorzeniach przewodu pokarmowego (nieżyty żołądka i jelit, biegunki) ? w tym przypadku jako składnik pomocniczy mieszanek ziołowych o tym działaniu. Brusznica łagodnie obniża ciśnienie krwi.