Inne nazwy: margaretka, jastrun wczesny, złocień właściwy

Jest to gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Rodzimy obszar jego występowania obejmuje dużą część Europy oraz Turcję i część Kaukazu. Rozprzestrzenił się też na niektórych rejonach poza obszarem swojego rodzimego występowania. Jest dość pospolity na terenie całej Polski. Jest również uprawiany jak roślina ozdobna.

Jastrun właściwy to bylina, hemikryptofit. Roślina kwitnie od czerwca do sierpnia, jest owadopylna. Zapylenie jest przeważnie krzyżowe, ale w końcowej fazie dojrzewania kwiatów może nastąpić ich samozapylenie, gdyż łatki znamienia słupków ślimakowato się wydłużają i mogą zebrać pyłek. W ten sposób roślina zapewnia sobie możliwość wytworzenia nasion, gdyby z jakichś powodów nie odwiedziły jej owady przenoszące pyłek. Nasiona rozsiewane są przez wiatr lub przez zwierzęta roślinożerne (endozoochoria).

Siedlisko: suche łąki, brzegi lasów, zarośla, miedze.

Występuje u nas w dwu podgatunkach:

• jastrun właściwy typowy (syn. złocień właściwy typowy) (Leucanthemum vulgare Lam. s. s. subsp. vulgare),
• jastrun właściwy alpejski (syn. złocień właściwy alpejski) (Leucanthemum vulgare Lam. s. s. subsp. alpicola (Gremli) Á. Löve & D. Löve.).

W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Arrhenatheretalia.

Pokrój

Roślina o trwałym, krótkim kłączu, z którego wyrasta różyczka zimujących liści.

Kwiaty

Wyrastające na szczycie łodyg kwiatostany typu koszyczek. Listki okrywy w młodych koszyczkach otulają kwiatostan, później rozprostowują się odsłaniając wnętrze koszyczka. Brzeżne duże, białe kwiaty to kwiaty języczkowe, pełniące rolę powabni. Są to kwiaty żeńskie, pozbawione pręcików. Wnętrze koszyczka wypełniają ściśle upakowane, drobne, obupłciowe kwiaty rurkowe o żółtej barwie. Kwiaty te dojrzewają stopniowo, poczynając od brzegu koszyczka w kierunku środka.

Łodyga

Wzniesiona i przeważnie pojedyncza, o wysokości do 1 m, dość często owłosiona. Jest ulistniona przynajmniej do ? swojej wysokości.

Liście

Liście odziomkowe o łopatkowatym lub okrągławym kształcie, ogonkowe. Wyrastające skrętolegle liście łodygowe siedzące, obejmujące łodygę silnie wciętą nasadą. Blaszka podługowata, nieregularnie ząbkowana. Środkowe liście łodygowe mają nasady słabo zwężone i niewyraźnie uszkowate.

Owoc

Jednonasienne niełupki bez rąbka kielichowego.

Zastosowanie

Jastrun właściwy to roślina ozdobna. Jest uprawiany na kwiat cięty lub na rabatach. Jest łatwy w uprawie, nie ma specjalnych wymagań co do gleby i jest w pełni mrozoodporne. Najłatwiej rozmnażać go przez podział bryły korzeniowej późną jesienią lub wczesną wiosną. Można też rozmnaża z nasion lub przez sadzonki. Po przekwitnięciu kwiatostany ścina się, a jesienią przycina się całe rośliny tuż przy ziemi. Na wiosnę odnawiają się z podziemnych kłączy.

Jastrun właściwy