Archiwa tagu: jadalny

Kasztan jadalny

Dodaj komentarz

Kasztan jadalny to gatunek roślin z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.). Kiedyś gatunek występujący tylko na południe od Alp, rozpowszechniony przez Rzymian w Europie Zachodniej. Obecnie rozpowszechniony w basenie Morza Śródziemnego, Azji Mniejszej i na Kaukazie. W Polsce nie występuje dziko; nieliczne egzemplarze rosną w ogrodach botanicznych i parkach, głównie na Pomorzu Zachodnim i Dolnym Śląsku.

Pokrój

Drzewo wysokości do 35 m, o pniu pokrytym brunatną, głęboko spękaną korowiną. Korona gęsta, kulista. Młode pędy delikatnie omszone, później nagie, o wzroście sympodialnym.

Kwiaty

Kwiaty męskie żółte, zebrane w stojące kwiatostany (kotki) do 35 cm, kwiaty żeńskie nieliczne, zebrane u podstawy. Kwitnie w czerwcu – lipcu.

Liście

Ustawione w dwóch prostnicach, młode pod spodem delikatnie omszone, potem nagie, sztywne. Blaszka liściowa piłkowana o ilości nerwów równej ilości ząbków. Liść długości 10 – 25 cm podłużnie lancetowaty, o nasadzie szerokoklinowatej. Ogonek do 3 cm.

Pąki

Młode omszone, okryte 2 – 4 skrętoległymi łuskami. Brak pąków szczytowych – (sympodium).

Owoce

Orzechy. Okrywa owocowa zielona kupula, pokryta gęstymi, ostrymi kolcami, pękająca 3 – 4 klapami, zawierająca 2 lub 3 nasiona. Orzech pokryty jest cienką, brązową, błyszczącą skórką z wyraźnie zachowanymi na szczycie zeschniętymi resztkami szyjek słupka. Dojrzewają w październiku – listopadzie.

Nasiona

Bezbielmowe (rezerwuarem węglowodanów są liścienie zarodka).

Zastosowanie

Świeże kasztany jadane są na surowo, wyschnięte spożywane są po upieczeniu oraz konserwowane jako kompoty. Na Węgrzech i Słowacji przetarta masa kasztanowa, świeża albo mrożona przeznaczona jest do bezpośredniego spożycia lub używana jako dodatek do wyrobów cukierniczych (wypieków, deserów), mięs. W Niemczech jedzona jest chętnie zupa kasztanowa.

Kasztan jadalny

Kasztan jadalny

Ananas jadalny

Dodaj komentarz

Inne nazwy: ananas właściwy, ananas czubaty

Ananas jadalny to gatunek rośliny uprawnej, byliny z rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae). W stanie dzikim występuje w Brazylii.

Owoc dojrzewa w okresie letnim. Obecnie dzięki opryskom kwasem naftylooctowym reguluje się rozwój roślin, aby plantacje dawały plon w ciągu całego roku. Pierwszy plon zbiera się po 18?24 miesiącach od założenia plantacji.

Rozmnażanie: przez sadzonki zielne.

Łodyga

Silnie skrócona, dorasta do 1,2 m.

Kwiaty

Niepozorne, ciasno stłoczone, sześciodzielne, fioletowe.

Liście

Długie, sztywne, kłujące, na łodydze ułożone spiralnie.

Owoc

Rozwija się ze zrośniętych szypułek kwiatowych, przysadek, działek kielicha i zalążni. Owoce są beznasienne, o masie 1?2 kg, czasem 5 kg, o barwie brunatnozielonej, po dojrzeniu złotawożółte. Pióropusz liści ponad owocem nosi nazwę korony.

Zastosowanie

Roślina lecznicza

Surowiec: owoce, liście.
Skład: owoce są bardzo bogate w cukry, których mogą zawierać do 14%. Poza tym w ich składzie znajdują się spore ilości witaminy C (do 40 mg%), kwasy organiczne, związki miedzi i potasu, oraz enzym bromelina o działaniu proteolitycznym.
Niedojrzałe owoce i sok z liści (mający właściwości przeciwrobacze) są absolutnie zakazane kobietom ciężarnym, mogą bowiem spowodować poronienie.

Roślina uprawna

Ananas był uprawiany w Ameryce na długo przed przybyciem Kolumba. Największe uprawy mają Chiny, Hawaje, Filipiny, Brazylia i Meksyk.

Sztuka kulinarna

Duże soczyste i aromatyczne owoce nadają się do spożycia zarówno w stanie surowym jak i po przetworzeniu (soki, dżemy, kompoty). Zawierają enzym ułatwiający trawienie (bromelina).
Ananas jadalny

Ananas jadalny

Dereń jadalny

Dodaj komentarz

Inna nazwa: dereń właściwy

Dereń jadalny to gatunek rośliny z rodziny dereniowatych. Pochodzi ze środkowej i południowo-wschodniej Europy i zachodniej Azji, jest uprawiany w wielu krajach świata. W Polsce tylko uprawiany.

W swoim naturalnym środowisku rośnie zwłaszcza w zaroślach i na zalesionych stokach rejonów o łagodnym klimacie. Kwitnie przed rozwojem liści, od marca do kwietnia.

Pokrój

Tworzy rozłożysty krzew lub małe drzewo mogące osiągnąć 3-7 m wysokości.

Kwiaty

Drobne, zebrane w nieduże, kuliste baldachy z 4 podsadkami bocznie umieszczonymi i rozwjającymi się jeszcze przed rozwojem liści. Kwiaty składają się z 4-działkowego kielicha, 4 żółtych płatków korony, 1 słupka, 4 pręcików.

Liście

Ulistnienie naprzeciwległe, liście jajowatoeliptyczne.

Owoc

Podługowaty, wiśniowego koloru pestkowiec. Ma cierpki smak.

Zastosowanie

Owoce są jadalne na surowo. Robi się też z nich marmoladę, dżem, nalewki, nadzienie do cukierków.
Dereń jadalny jest u nas uprawiany jako roślina ozdobna. Ma ozdobny wygląd w marcu i kwietniu, kiedy kwitnie, a także na jesieni, kiedy pojawiają się jego owoce. Jest stosowany również na wysokie żywopłoty. Jest to krzew o skromnych wymaganiach, który dobrze się czuje na słońcu i w półcieniu, znosi gleby wapienne, susze i zanieczyszczone powietrze. W cieniu owocuje słabo i ma luźniejszy pokrój.
Z drewna wyrabiane były koła zębate, jest doskonałe do toczenia.
Dereń jadalny

Dereń jadalny