Archiwa tagu: czeremcha

Czeremcha pospolita

Jest to gatunek drzewa lub dużego krzewu z rodziny różowatych. Znana także pod nazwami: czeremcha pospolita, śliwa kocierpka, trzemcha, czeremucha, smrodynia. Występuje w całej Europie, Azji Mniejszej i zachodniej Syberii. W Polsce jest rośliną pospolitą.

 

Drewno

Dosyć twarde i sprężyste, o drobnych słojach.

Cechy fitochemiczne

Związki lotne wydzielane przez kwiaty zawierają dużo bakteriobójczych fitoncydów. Kora, liście i kwiaty roztarte w palcach wydzielają silny, nieprzyjemny zapach. Kora i pąki liściowe zawierają glikozydy cyjanogenne (prulaurazyna, prunazyna). Nasiona zawierają amigdalinę (ok. 1,5%), która łatwo ulega hydrolitycznemu rozkładowi, dając w efekcie silnie trujący cyjanowodór (kwas pruski).

Rozwój

Kwitnie w kwietniu i w maju. Kwiaty przedsłupne, owadopylne. Roślina miododajna. Owoce dojrzewają we wrześniu ? październiku. Nasiona rozsiewane są przez ptaki.

Genetyka

Liczba chromosomów 2n=32.

Siedlisko

Olsy, lasy mieszane, zarośla, łęgi, wzdłuż rzek, strumieni i brzegów jezior[2]. Lubi gleby bogatsze, dość wilgotne, preferuje stanowiska częściowo zacienione. Megafanerofit. Jest gatunkiem charakterystycznym dla All. Alno-Ulmion.

Rekordowe rozmiary

Najgrubsza czeremcha zwyczajna w Polsce rośnie koło Poznania, w miejscowości Brączewo, w leśnictwie Daniele (nadleśnictwo Oborniki). Ma obwód 163 cm i wysokość 17 m.

Pokrój

Drzewo dorasta do 15 m, krzew od 0,5 do 4 m wysokości. Ma szeroką, jajowatą koronę i zwisające gałęzie. Roślina łatwo wytwarza pędy odroślowe, tworząc formę krzewiastą.

Pień

Często rozrasta się na wiele pni. Kora ciemnobrązowa do czarniawej, po roztarciu wydziela nieprzyjemny zapach, zbliżony domigdałów. Pędy grube. Na rocznych pędach nieliczne białawe przetchlinki.Pączki bardzo smukłe, spiczaste, przylegające do gałązek.

Liście

Jasnozielone, eliptyczne, wydłużone, bardzo gładkie, nieco skórzaste i połyskujące, ustawione skrętolegle. Blaszka liściowa o ostro i dość płytko piłkowanych brzegach, ma długość do 12 cm i posiada do 12 nerwów bocznych. Na spodniej stronie sinozielone, w kątach nerwów wyrastają kępki rudawych włosków. U podstawy blaszki występują 1?2, łatwo odpadające, zielonkawe gruczołkimiodnikowe. Roztarte liście wydzielają silny zapach.

Kwiaty

Białe, oszałamiająco pachnące. Na brzegach korony delikatnie ząbkowane. Zebrane są w zwisający kwiatostan ? grono o długości do 15 cm.

Owoce

Kuliste, błyszczące, czarne, słodkogorzkie pestkowce wielkości grochu. Średnica ok. 8 mm. Po rozgnieceniu lepkie.

 

Zastosowanie

Roślina lecznicza

W medycynie ludowej uznawana była za roślinę leczniczą ? m.in. młode liście zawierają glikozydowe związki lotne o własnościach odkażających, bakteriobójczych, a także toksycznych dla wielu owadów. Surowcem zielarskim jest kora czeremchy (Cortex padi) pozyskiwana z młodych gałązek, razem z pąkami liściowymi. Używana była w medycynie ludowej jako środek ściągający, moczopędny i przeciwreumatyczny.

 

Roślina ozdobna

Bywa sadzona w parkach i przy drogach. Stosowana w zadrzewieniach krajobrazowych na podmokłych terenach.

Roślina jadalna

Owoce są jadalne, z lekkim gorzkawym posmakiem (im później zebrane, tym mniej gorzkie). Po wysuszeniu wykorzystywane są na Syberii jako składnik nalewek i przyprawa do pierogów.

Surowiec drzewny

Drewno wykorzystywane jest na niewielkie wyroby stolarskie.

Roślina trująca

Liście, kora, kwiaty, nasiona i owoce są trujące.
Czeremcha pospolita

Czeremcha pospolita

Czeremcha amerykańska

Jest to gatunek drzewa lub dużego krzewu z rodziny różowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej. Introdukowano ją w okolicach XIX wieku. Obecnie występuje już na całym obszarze kraju. Czeremcha amerykańska zaliczana jest do roślin inwazyjnych ? niebezpiecznych dla rodzimej flory i jako taka powinna być usuwana z obszarów chronionych, a także z lasów podczas przebudowy drzewostanu. Status gatunku we florze Polski: kenofit, agriofit.

Czeremcha amerykańska występuje w parkach, na nieużytkach, w mieszanych borach kontynentalnych, bagiennych borach sosnowych. W Polsce występuje na glebach bardziej suchych, w przeciwieństwie do czeremchy zwyczajnej, która ma większe wymagania glebowe. Przedsłupne kwiaty zapylane przez owady, lub samopylne. Owoce są zjadane przez ptaki, które przy okazji roznoszą i rozsiewają jej nasiona (zoochoria).

 

Pokrój

Drzewo lub krzew. Dorasta do 25 m. W Polsce zazwyczaj ma postać krzewu i dorasta do 20 m.

Drewno

Dosyć twarde, o kolorze brązowoczerwonym, z żółtym bielem. Jest lekkie, mocne i dość trwałe. Kora po roztarciu pachnie.

Liście

Ulistnienie skrętoległe. Liście elipsowate, wydłużone, o zaostrzonych końcach, karbowano- piłkowane i nieco skórzaste. Mają co najmniej 15 par nerwów bocznych i długość do 12 cm. Z wierzchu ciemnozielone i błyszczące, od spodniej strony seledynowe. Na głównym nerwie po spodniej stronie blaszki mają rude włoski (do połowy blaszki). Jesienią przebarwiają się na intensywnie żółty kolor.

Kwiaty

Kwitnie w maju i czerwcu w postaci małych wzniesionych długich gron (co najmniej 12 kwiatów w każdym gronie), o kolorze kremowobiałym. Jej kwiaty o średnicy do 1 cm są bezwonne i dużo mniejsze od kwiatów czeremchy pospolitej, płatki ich korony mają długość 2,5-4 mm.

Owoce

Kuliste, błyszczące, czarnoczerwone, pestkowce o wielkości grochu. Są na nich pozostałości kielicha.

Zastosowanie

Czeremcha amerykańska została sprowadzona do Europy w 1629 r., do Polski w 1813 r. Sprowadzili ją i introdukowali leśnicy jako domieszkę, by wzbogacić gatunkowo warstwę podszytu w lasach. Introdukcja nie przyniosła pożytecznych skutków. Roślina samorzutnie rozprzestrzeniła się. Uprawiana jest czasami w parkach i ogrodach jako roślina ozdobna.

Owoce czeremchy amerykańskiej są jadalne, nadają się m.in. do sporządzania nalewki alkoholowej.

Drewno jest w USA używane do wyrobu mebli, oklein, oraz drobnych przedmiotów drewnianych.

 

Czeremcha amerykańska

Czeremcha amerykańska