Orlica pospolita

Inna nazwa: orlica zgasiewka

Orlica pospolita to kosmopolityczny gatunek paproci z rodziny Dennstaedtiaceae. Występuje w strefie klimatów umiarkowanych i subtropikalnych. W Polsce gatunek pospolity z wyjątkiem wyższych terenów górskich.

Roślina trująca – zawiera trujący kwas pteritanowy (orlikowogarbnikowy). Zatrucia u zwierząt roślinożernych następują zarówno po spożyciu orlicy na pastwisku, jak i w sianie. U bydła domowego powoduje krwiomocz. U koni poraża układ nerwowy i powoduje chwiejny chód. Orlicy przypisywano także winę za zapadanie owiec na kołowaciznę (obecnie wiadomo, że choroba ta wywoływana jest przez priony).

Występuje w widnych i suchych borach mieszanych i borach sosnowych, rzadziej na terenach otwartych, na niżu i niższych położeniach górskich. Preferuje glebę piaszczystą.

Zarodniki kiełkują po 10?14 dniach. Kiełkowanie zaczyna się od wysunięcia przez szczelinę ściany zarodnika (egzynę) bezbarwnego chwytnika. Po stadium nitkowatym rozwoju gametofitu, rozwija się stadium „łopatkowe” i w końcu powstaje przedrośle sercowate. Rozwój gametofitu u orlicy należy do najszybciej przebiegających wśród gatunków należących do paproci cienkozarodniowych. Plemnie powstają po 23 dniach, a rodnie po 40 dniach. Zapłodnienie następuje ok. 60 dni po skiełkowaniu zarodnika. Po zapłodnieniu powstaje na przedroślu jeden tylko zarodek. Składa się on ze stopy tkwiącej w przedroślu i odżywiającej młodą roślinę oraz zaczątków korzenia, łodygi (kłącza) oraz liści. Młode listki są u orlicy nagie, ale w miarę rozwoju stają się coraz bardziej podobne do liści asymilacyjnych (trofofili).

Gametofit

W pełni rozwinięty gametofit jest sercowaty i osiąga 7?8 mm szerokości, na dolnej stronie posiada chwytniki, pozbawiony jest włosków.

 

Kłącze

Duże, długie, poziome, czołgające się. Zawiera dużo skrobi. Nadziemnego pędu brak.

Liście

Osiągają 1-2 m wysokości i wyrastają pojedynczo na końcach kłączy. W zarysie trójkątne, 3-krotnie (rzadziej 2- i 4-krotnie) pierzaste o odcinkach równowąsko-lancetowanych, tępych, prawie naprzeciwległych i całobrzegich. Blaszka liściowa jest naga lub rzadziej słabo owłosiona. Ogonek liściowy długi i gruby, a na jego przekroju skośnym układ wiązek przewodzących przypomina sylwetkę ptaka, stąd nazwa zwyczajowa polska i łacińska. Kupki zarodniowe umieszczone są na brzegu liścia i osłonięte szczątkową zawijką, jak również zagiętym brzegiem blaszki liściowej. Zarodnikuje w okresie lipca i sierpnia.

Zastosowanie

Młode liście spożywane są w Japonii jako warzywo.

 

Orlica pospolita

Orlica pospolita

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *