Inne nazwy: bagniak, bagno pospolite, rozmaryn leśny, dziki rozmaryn

Bagno zwyczajne to gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych.

Występuje w stanie dzikim w środkowej i północnej Europie, w północno-wschodniej Azji^[. W Polsce jest rozpowszechniony na całym niżu, z wyjątkiem Kujaw i Wielkopolski gdzie jest rzadki. W górach jest rzadki. W Karpatach najliczniej występuje na torfowiskachKotliny Orawsko-Nowotarskiej, poza tym w Tatrach na kilku stanowiskach (Toporowy Staw Wyżni, na Ornaku poniżej Iwaniackiej Przełęczy, Molkówka, Kondrackie Rówienki). W Karpatach stwierdzono też jego występowanie na pojedynczych stanowiskach w Wyskówce poniżej Brzezin, na Hurchocim Wierchu, w Paśmie Lubania (Tokarnia), na polanie Cioski, na Pogórzu Dynowskim, Pogórzu Wiśnickim i w Bieszczadach Zachodnich (torfowisko w Wołosatym, Tarnawie, Dźwiniaczu, Litmirz).

Krzew, nanofanerofit, chamefit. Kwitnie w maju i czerwcu. Cała roślina wydziela silny zapach.

Roślina trująca. Liście i pędy zawierają olejek eteryczny o silnym, charakterystycznym zapachu, porażający układ nerwowy i działający odurzająco.

Występuje na terenach podmokłych, zacienionych i zakwaszonych (mokre lasy sosnowe, torfowiska wysokie, bory bagienne). W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Vaccinio-uliginosi-Pinetum i gatunek wyróżniający dla Ass. Ledo-Spaghetum.

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Podlega ochronie od 2004 r. Występuje licznie w niektórych parkach narodowych, np. w Białowieskim, Bieszczadzkim, Poleskim, Tatrzańskim, Słowińskim i w rezerwatach przyrody, np. w rezerwacie przyrody Bór na Czerwonem czy rezerwacie przyrody Dury.

Zagrożeniem dla gatunku jest eksploatacja torfu i osuszanie torfowisk, na których występuje, a także masowy zbiór jego gałązek, które są sprzedawane jako środek przeciwko molom.

Pokrój

Wyprostowany, zimozielony krzew, wysokości 1?1,5 m, o gęsto, rudawo owłosionych pędach.

Kwiaty

Obupłciowe, promieniste, pięciokrotne, białe, zebrane na końcach ubiegłorocznych pędów w główkowatebaldachy. Wyrastają na szypułkach o długości do 2,5 cm i są szeroko otwarte. Mają 5-działkowy kielich, 5 białych, odwrotnie jajowatych płatków korony o długości 5-8 mm i 10 pręcików dłuższych od płatków.

Liście

Ulistnienie skrętoległe. Liście skórzaste, wąskoeliptyczne lub lancetowate, długości do 5 cm, brzegiem podwinięte, krótkoogonkowe. Z wierzchu ciemnozielone i połyskujące, spodem pokryte rudawym kutnerem.

Owoc

Torebka pękająca aż do nasady pięcioma klapami. Nasiona liczne, drobne, spiralnie skręcone.

Zastosowanie

W medycynie ludowej znane jest jako środek wykrztuśny i przeciwgośćcowy. Działa łagodząco w zapaleniu stawów, bólach pleców, reumatyzmie. W homeopatii wykorzystywana do produkcji tabletek działających kojąco po ukąszeniu owadów. Olejki eteryczne zawarte w roślinie mogą jednak podrażniać przewód pokarmowy oraz powodować uszkodzenia nerek.

Roślina używana jest jako środek przeciw molom, a niegdyś jako roślina lecznicza. Surowcem zielarskim są przede wszystkim młode pędy i liście zawierające olejki eteryczne, arbutynę, flawanoidy, trójterpeny oraz garbniki.