Rokitnik zwyczajny

Inna nazwa: rokitnik pospolity

Rokitnik zwyczajny to gatunek rośliny z rodziny oliwnikowatych(Elaeagnaceae). Nazywany bywa także rosyjskim ananasem. Występuje w Europie i Azji, aż po Chiny, głównie wzdłuż wybrzeży morskich. W Polsce naturalne jego stanowiska znajdują się tylko nad wybrzeżem Bałtyku po ujście Wisły na wschodzie. Zdziczałe formy rosną również w Pieninach i w rejonach upraw, zwykle w obrębie obszarów zurbanizowanych. Często sadzony, jako roślina ozdobna oraz w celu umocnienia skarp.

Roślina objęta ochroną gatunkową. Zagrożeniem dla niej jest zacienianie jej stanowisk przez wyższe drzewa w wyniku naturalnej sukcesji ekologicznej. Niektóre jej stanowiska ulegają zniszczeniu w wyniku eksploatacji kredy

W Polsce rośnie nad Bałtykiem na wydmach i na klifach, tworząc tam gęste zarośla. Ma niewielkie wymagania glebowe, może rosnąć na piaszczystych glebach. Jest odporny na mróz i suszę, niezbyt silne zasolenie gleby, dobrze znosi zanieczyszczenie powietrza. Na północ jego zasięg sięga aż do 68 stopnia szerokości geograficznej. Jest rośliną światłolubną i kwasolubną. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych podgat. Hippophae rhamnoides subsp. maritima jest gatunkiem charakterystycznym dla All. Salicion arenarieae.

Roślina wieloletnia, nanofanerofit. Wszystkie kwiaty są drobne i zakwitają przed rozwojem liści ? od marca do maja. Roślina jest wiatropylna. Owoce utrzymują się na roślinie przez całą zimę, aż do wiosny.

Liczba chromosomów 2n = 24.

Jako jedna z niewielu roślin zawiera witaminę B12, na której niedobór mogą cierpieć weganie.

Pokrój

Silnie rozgałęziony krzew (rzadko jest niskim drzewem), osiągający wysokość do 6 m. Wyglądem przypomina krzaczaste gatunki wierzb. Rośnie powoli, po 4 latach osiąga wysokość ok. 0,5 m.

Kwiaty

Jest rośliną dwupienną. Męskie kwiaty o żółtozielonej barwie występują w pęczkach po 2-5, żółte kwiaty żeńskie pojedynczo.

Łodyga

Młode pędy są zakończone ostrymi cierniami. Pączki jajowate, złocisto-miedzianego koloru. Młode gałązki koloru pączków, starsze srebrzystoszare. Pędy z cierniami tworzą boczne odgałęzienia w postaci cierni drugiego rzędu.

Liście

Lancetowate, wąskie i krótkoogonkowe, miękko, srebrzyście owłosione, z wierzchu szaro-zielone, pod spodem srebrzyste. Mają długość do 7 cm, brzegi lekko podwinięte.

Owoce

Pomarańczowe pestkowce, soczyste, aromatyczne, o charakterystycznym kwaśno cierpkim smaku. Zawierają bardzo dużo witamin. Są niesmaczne ? kwaśne (zawierają mało cukru) i wydzielają zapach, przez niektórych uważany za nieprzyjemny. Po przemarznięciu stają się słodkie. Miąższ owoców rokitnika powstaje ? inaczej niż u innych roślin z kielicha kwiatu.

Zastosowanie

Sztuka kulinarna

Z owoców można wykonywać dżemy, soki, przeciery. Zawiera dużo pektyn, umożliwiających zestalanie się przetworów. Co ciekawe, podczas gotowania witamina C nie ulega rozkładowi (jak w owocach innych roślin), gdyż rokitnik nie posiada enzymów rozkładających tę witaminę.

Roślina ozdobna

Walorem rokitnika są barwne owoce, srebrzyste liście i małe wymagania oraz odporność. Nadaje się na żywopłoty ? dobrze znosi cięcie i silnie krzewi się. Bywa też uprawiany dla owoców ? wykorzystywanych w celach spożywczych i leczniczych.

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski: owoce są bogate w witaminy i mikroelementy: zawierają 2,4 razy więcej witaminy C niż czarna porzeczka, witaminy: E, F, K, P, kwas foliowy, prowitaminę A i D, antocyjany, flawonoidy, fosfolipidy, garbniki, nienasycone kwasy tłuszczowe oraz makro i mikroelementy, m.in. mangan, żelazo, bor.

Działanie: wzmacniające siły obronne organizmu, przeciwbólowe. Owoce stosuje się przy dolegliwościach żołądkowych, chorobach reumatycznych, przeziębieniach i chorobach skóry.

Maseczki kosmetyczne z owoców rokitnika poprawiają wygląd cery i opóźniają jej starzenie się.