Granatowiec właściwy
ulrich
27 kwietnia 2011
Drzewa i krzewy, Owoce, Rośliny lecznicze
granat, granatowiec, granatowiec właściwy, granatowiec właściwy kwiaty, granatowiec właściwy liście, granatowiec właściwy opis, granatowiec właściwy owoce, granatowiec właściwy pokrój, granatowiec właściwy uprawa, granatowiec właściwy wygląd, granatowiec właściwy występowanie, granatowiec właściwy zastosowanie, granatowiec właściwy zdjęcie, właściwy
Granatowiec właściwy to gatunek drzewa lub ciernistego krzewu należący do rodziny krwawnicowatych(Lythraceae). Występuje na Bliskim Wschodzie, w Indiach, na wybrzeżu Morza Śródziemnego i w krajach Kaukazu. Jedna z najstarszych roślin hodowlanych Bliskiego Wschodu. Najstarsze wzmianki o uprawie pochodzą z Sumeru sprzed ponad 3000 lat p.n.e.
Granat uprawia się w klimacie suchym i gorącym.
Granaty zbiera się zanim w pełni dojrzeją. Zawierają fitoestrogeny.
Pierwsze wzmianki o hodowli granatowca znane są z sumeryjskich tabliczek glinianych, następnie wspominany jest on w Pięcioksięgu Mojżesza, gdyż w judaizmie miał duże znaczenie obrzędowe. Zakłada się, że uprawę granatowca w obrębie M. Śródziemnego rozpowszechnili Fenicjanie, jego łacińska nazwa Punica dowodzi, że uprawiano go w Kartaginie. Hipokrates zalecał sok przy bólach żołądka, a sproszkowaną okrywę nasienną przy dezynterii i do leczenia ran. W średniowieczu ponownie sprowadzony do Hiszpanii przez Arabów (od nazwy owocu pochodzi założone przez nich miasto Grenada).
Owoc ze względu na dużą ilość nasion, uznawany był w starożytności za symbol płodności, a kwiat za symbol miłości. Do dzisiaj w Grecji życzy się nowożeńcom szczęścia, dobrobytu i płodności rzucając na podłogę granat i rozgniatając go.
Pokrój
Wysokość 3-5 m o czterokanciastych gałązkach.
Kwiaty
Obupłciowe, osadzone w pachwinach liści pojedynczo lub w pęczkach, jaskrawopąsowe (u odm. ozdobnych również białe i różowe), dwupostaciowe. Kwiaty wyrastające na tegorocznych pędach są dzbankowate i większe, z normalnie wykształconą dolną zalążnią i szjką słupka oraz pręcikami. Kwiaty rozwijające się na pędach starszych są mniejsze i niedorozwinięte (mają krótszą szyjkę słupka), opadają po przekwitnięciu. Korona pięciopłatkowa, o licznych pręcikach z pomarańczowoczerwonymi nitkami. Większość odm. jest obcopylna.
Liście
Naprzeciwległe, szerokolancetowate, z wierzchu ciemnozielone, błyszczące, całobrzegie, opadające na zimę.
Owoce
Jagody, przypominające kształtem i wielkością duże jabłka. Pokryte są twardą skórzastą łupiną barwy purpurowej, fioletowej, czasem brązowej albo białoczerwonawej, z kielichem pozostającym na wierzchołku, zawiera 400-700 tępograniastych nasion. MTN19-21 g. Nasiona otoczone są osnówkami (arillus) o kolorze najczęściej czerwonym, ale również różowym i żółtym. Osnówki mają galaretowatą konsystencję i są niezwykle soczyste, stanowią część jadalną owocu. Z nich otrzymuje się syrop zwany grenadyną). Obecnie wprowadza się odm. partenokarpiczne, które jako beznasienne są wydajniejsze i łatwiejsze do spożywania.
Zastosowanie
Roślina lecznicza
W medycynie śródziemnomorskiej i azjatyckiej wykorzystywana jest kora jako środek przeciwrobaczy. Odwar z kory zawiera alkaloidy: peletierynę i izopeletryninę, które działają paraliżująco na tasiemce. Do tego samego celu medycyna chińska wykorzystuje korę z korzeni. W Azji odwar z kwiatów stosowany jest jako lek przeciwbiegunkowy. Owoc zapobiega przedwczesnemu starzeniu się. Polifenole, które zawiera, chronią przed chorobami układu sercowo-naczyniowego, nowotworami oraz łagodzą stany zapalne.
Sztuka kulinarna
Czerwonofioletowy sok z granatu (plamy z niego są bardzo trudne do usunięcia), słodki i cierpki zarazem, dobrze gasi pragnienie. Dodaje się go do napojów i deserów. Kwaśnym sokiem z dziko rosnących granatów można zastępować sok z cytryny (w przemyśle otrzymuje się z tego soku krystaliczny kwas cytrynawy) . Z owoców odmian słodkich produkuje się wina. W kuchni perskiej sok używany jest często do przyrządzania potraw, w kuchni indyjskiej wykorzystuje się także suszone nasiona (anardhan).
Z nasion otrzymuje się olej.
Wartość odżywcza
Granaty zawierają cukier (8-19% z tego 5-10% glukozy), białko, kwasy organiczne (głównie cytrynowy od 05-9%), żelazo, wapń, witaminę C.
Włókiennictwo
Z kwiatów granatowca otrzymuje się jaskrawoczerwony barwnik z grupy antocyjanów ? punicynę, którą m.in. wykorzystuje się do barwienia jedwabiu.
Garbarstwo
Kora, liście i drewno granatowca zawierają do 32% garbników, które są wykorzystywane do garbowania cienkich, szlachetnych skór (safian) i produkcji farb.

Granatowiec właściwy