Jest to gatunek roślin z rodziny wierzbowatych, rodzimy dla Europy i Azji. W Polsce gatunek pospolity na całym niżu i w górach aż po regiel górny.
Siedlisko: widne lasy, zarośla. Fanerofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Sambuco-Salicion i (Ass. Epilobio-Salicetum. Roślina miododajnai owadopylna. Jest najwcześniej kwitnącą krajową wierzbą. Nasiona rozsiewane przez wiatr.
Pokrój
Krzew do 9 m wysokości, albo drzewo dorastające do 13-15 m. Młode pędy są grube, barwy oliwkowej do brunatnoczerwonawej, z początku krótko owłosione, później łysiejące.
Pień
Na pniu i na grubszych gałęziach obserwuje się ciemne romboidalne pęknięcia w rzędach; stanowią one dobrą cechę rozpoznawczą tej wierzby.
Kwiaty
Roślina dwupienna. Wielkie kotki (bazie) ukazują się przed liśćmi, przed rozkwitnięciem otoczone są białym futerkiem włosków, pochodzącym od długobrodych przysadek i chroniącym młode kwiaty przed mrozem. Kotki mają bardzo krótkie szypuły, męskie są jajowate, 2-3 cm długie, gęsto kwiatowe, żeńskie są podłużno-jajowate, do 4 cm długości.Zalążnia na długim trzonku, gęsto owłosiona; przysadka dwubarwna, u nasady jasna, wierzchołek ciemnobrunatny do czarnego, gęsto i długo owłosiony, brodaty. Szyjka bardzo krótka, rozgałęzienia znamionwyprostowane, skłaniające się ku sobie. U nasady kwiatu jest osadzony krótki gruczoł miodnikowy.
Drewno
Miękkie i lekkie z czerwonobiałym bielem i żółtawobrunatną twardzielą.
Liście
Szerokoeliptyczne, do dwu razy tak długie jak szerokie, krótko, skośnie zaostrzone. Brzeg liścia nieregularnie słabo pikowany lub całobrzegi, na krótkich pędach przeważnie gładki i falisty. Górna powierzchnia liścia żywozielona do oliwkowej, naga, lekko lśniąca do matowej; tylko główny nerw jest lekko wystający i przylegająco owłosiony. Dolna strona liścia, z mocno wystającą siecią nerwów, trwale gęsto białawo owłosiona i miękka w dotyku. Ogonek liściowy około 1 cm długości, owłosiony, przylistki zwykle obecne, 1 cm długości, sercowate do nerkowatych, ząbkowane.
Zastosowanie
Wierzba iwa zawiera m.in. salicynę (kwas salicylowy) i taninę.
Czasami jest uprawiana jako roślina ozdobna (głównie okazy męskie, które są bardzo ładne podczas kwitnienia).
Od starożytności kora wierzbowa była używana jako środek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy.
Wierzba iwa